Προς το 4ο συνέδριο του ΕΠΑΜ

Τι συμβαίνει στην πατρίδα μας; Όποιος βλέπει κατάματα την αλήθεια ξέρει πολύ καλά ότι αυτό που συνέβη στις 25 Ιανουαρίου δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια αλλαγή φρουράς - μια πολύ ιδιαίτερη αλλαγή, οφείλουμε να ομολογήσουμε - στο καθεστώς κατοχής και δουλοπαροικίας. Ας δούμε κατάματα την αλήθεια. Πριν να είναι πολύ αργά για όλους μας.

Το 2009, και ενώ η κρίση χρέους έχει κορυφωθεί για την Ελλάδα, η κυβέρνηση Καραμανλή υποχωρεί προκειμένου να αναλάβει το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου να μας πάει σε καθεστώς διασφάλισης των συμφερόντων των δανειστών. Είναι η τελευταία πράξη της δικομματικής εναλλαγής, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στη μεταπολίτευση.

Απο κει και πέρα, η ανάγκη προάσπισης των συμφερόντων των δανειστών, εξανάγκασε τα δυό κόμματα της εναλλαγής να ταυτιστούν σε μια συγκυβέρνηση, που βασίστηκε στην κατάλυση των βάσεων του πολιτεύματος και στην ευθεία επίθεση εναντίον της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών. Έτσι, η ιθύνουσα τάξη έχασε τη δυνατότητα της ομαλής δικομματικής εναλλαγής, πάνω στην οποία στηριζόταν σ' ολόκληρη τη μεταπολίτευση η πολιτική της κυριαρχία.

Οι συνδυασμοί συγκυβέρνησης, μετά την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου, δείχνουν το μέγεθος της κρίσης διακυβέρνησης για την άρχουσα τάξη. Το καθεστώς κατοχής και η ένταση της κοινωνικής, κι όχι μόνο, εξόντωσης της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού, δεν επιτρέπει σε κανέναν συνδυασμό συγκυβέρνησης να επιβιώσει πολιτικά επί μακρόν, ή να εξασφαλίσει την αναπαραγωγή του. Η, έστω βουβή, οργή της κοινωνίας συσσωρεύεται και το πολιτικό προσωπικό, που είναι ταυτισμένο με το καθεστώς κατοχής, πρέπει να την παίρνει υπόψη της, για να μην αντιμετωπίσει μια κοινωνική εξέγερση την οποία δεν θα μπορεί να ελέγξει.

Έτσι οι δανειστές εξαναγκάστηκαν να καλέσουν τις έσχατες εφεδρείες του πολιτικού συστήματος. Δηλαδή το αντιμνημόνιο. Κι έτσι επέτρεψαν να πάμε στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. Από την πρώτη κιόλας εβδομάδα μετά τις εκλογές η κυβέρνηση Τσίπρα ξεκαθάρισε ότι θα μας πάει στα ίδια και χειρότερα. Ο λόγος δεν είναι στενά ιδεολογικός, όπως λένε οι θρησκόληπτοι της "υπεραριστεράς" που νομίζουν ότι ανακάλυψαν στον "οπορτουνισμό" το μοιραίο προπατορικό αμάρτημα, ή την αίρεση που οφείλει να συγκεντρώνει το ανάθεμα όλων των πιστών τέκνων του Καλβίνου. Ήταν κάτι αναπόφευκτο, πέρα από προθέσεις και επιθυμίες, από τη στιγμή που επέλεξε να κινηθεί με αυστηρότητα μέσα στα πλαίσια του ευρώ και της ΕΕ.

Έτσι η κυβέρνηση οδηγήθηκε στη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, η οποία προβλέπει όχι μόνο παράταση της αποικιακής δανειακής σύμβασης, αλλά και την επιβολή των Θεσμών. Με άλλα λόγια θεσμόθετησε την πολιτική επικυριαρχία πάνω στην Ελλάδα και στο λαό της, ακόμη και για τις τρέχουσες αποφάσεις κυβερνητικής πολιτικής. Κάτι που δεν τόλμησαν να κάνουν οι προηγούμενοι δοσίλογοι, γι'αυτό και χρησιμοποιούσαν ως φύλλο συκής τη Βουλή.

Η νέα κυβέρνηση θεώρησε ότι οι Θεσμοί, στους οποίους έχει εναποθέσει τις πολιτικές αποφάσεις για ό,τι συμβαίνει στη χώρα, δεν αφορούν ούτε καν τη Βουλή, δεν είναι ούτε καν υπό την κρίση της Βουλής. Το πιο τρελό όνειρο των πιο αδίστακτων απάτριδων γραφειοκρατών της παγκόσμιας διακυβέρνησης έγινε αληθινό. Οι αντιμνημονιακοί κατόρθωσαν να ξεπεράσουν σε υποτέλεια και δοσιλογισμό ακόμη και τους προηγούμενους.

Τώρα μας οδηγούν, όπως ο ίδιος ο Τσίπρας έχει ομολογήσει, στην υπογραφή ενός νέου "συμβολαίου ανάκαμψης και ανάπτυξης" με τους Θεσμούς, που ανάλογό του έχει να γνωρίσει η χώρα από την εποχή του δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ. Δεν τίθεται θέμα πια μόνο για τις ασυλίες και την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας, αλλά για την ίδια την κρατική της υπόσταση. Ήδη η Βουλή, ο ακρογωνιαίος θεσμός της κρατικής υπόστασης της Ελλάδας, έχει μετατραπεί σε ένα άθλιο εκτελεστικό όργανο των θεσμών της ΕΕ. Δίχως καν το δικαίωμα να κρίνει τις βασικές συμφωνίες που κλείνει η κυβέρνηση με δαύτους.

Το "συμβόλαιο" αυτό που θέλει να υπογράψει η κυβέρνηση Τσίπρα με τους Θεσμούς, θα αποτελέσει και την τελευταία πράξη του δράματος για την Ελλάδα, το λαό και το έθνος του, μιας και θα χάσει τα πάντα. Μαζί και το δικαίωμα στην κρατική του υπόσταση (statehood). Το σύνολο των κρατικών λειτουργιών (stateness) θα υπαχθεί στη δικαιοδοσία των Θεσμών εξ Ευρώπης. Όπως μια πολιτεία στα πλαίσια μιας ομοσπονδίας με ενιαία κρατική υπόσταση.

Αν περάσει η υπογραφή αυτού του "συμβολαίου" κι ο ελληνικός λαός δεν αντιδράσει και δεν την ανατρέψει το ταχύτερο δυνατό, θα ανακαλύψει γρήγορα ότι κατοικεί σε ξένη χώρα, υπήκοος μιας αυτοκρατορίας που δεν αναγνωρίζει έθνη, λαούς και αυτοδιάθεση. Πρόκειται για τη μάχη των μαχών για την εθνική ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση του ελληνικού λαού. Ανάλογη σε ιστορική σημασία μόνο μ' εκείνη της εθνικής παλιγγενεσίας.

Επομένως, πλησιάζουμε με ταχύτητα στο τέρμα της διαδρομής για όλους μας. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα κριθεί αν υπάρχουν μέσα στην κοινωνία οι δυνατότητες ανατροπής αυτής της κατάστασης, ή όχι. Τουλάχιστον για μια μακρά περίοδο.

Ποια είναι η γενική στρατηγική των δανειστών;

Η επιλογή των δανειστών να επιτρέψουν στο αντιμνημόνιο να πάρει τη διακυβέρνηση της χώρας, ήταν λύση ανάγκης. Η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είχε εξαντλήσει το πολιτικό της κεφάλαιο. Όσο περισσότερο παρέμενε στη διακυβέρνηση και εξαναγκαζόταν να υπογράφει και να εφαρμόζει τα χειρότερα, τόσο περισσότερο ελλόχευε ο κίνδυνος της κοινωνικής έκρηξης. Κι αυτή τη φορά ίσως να μην μπορούσε να αντιμετωπιστεί, όπως έγινε το 2011 και 2012.

Η άνοδος της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι μια αναγκαία "παρένθεση" για τους δανειστές, προκειμένου να αναδιαταχθεί και να "εξιλεωθεί" στα μάτια του κόσμου το κομματικό και πολιτικό προσωπικό που είναι απόλυτα ταυτισμένο με τα συμφέροντα τους. Κι έτσι, αφού η τωρινή συγκυβέρνηση του αντιμνημονίου μας οδηγήσει, υπό καθεστώς διαρκούς εκβιασμού των δανειστών, στα πολύ χειρότερα και αφού ενδεχομένως έρθει αντιμέτωπη με κρίσεις ακόμη και εθνικές, χωρίς να μπορεί ούτε καν να τις διαχειριστεί, να δοθεί η δυνατότητα να ανακάμψουν οι "υπεύθυνες" δυνάμεις του μνημονίου ως "σωτήρες". Ίσως με νέα πρόσωπα, νέο περιτύλιγμα και νέα πολιτικά σχήματα.

Βρισκόμαστε στην καρδιά μιας επαναστατικής περιόδου.

Έχουμε μπει πια στην καρδιά μιας περιόδου όπου οι "από πάνω" δεν μπορούν να κυβερνήσουν όπως παλιά και οι "από κάτω" δεν θέλουν να κυβερνηθούν όπως πριν. Το κεντρικό αυτό πρόβλημα, τόσο για την ιθύνουσα τάξη, όσο και για τους πολίτες, δεν μπορεί να λυθεί με απλές εναλλαγές στη διακυβέρνηση του τόπου.

Ο λαός, από τη στιγμή που απέτυχε να λύσει το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα με τις μαζικές κινητοποιήσεις του στο δρόμο έως τις αρχές του 2012, αναγκαστικά πέρασε σε μια περίοδο πολέμου φθοράς και τριβής με την εξουσία, όπου θα έπρεπε να δοκιμαστούν στη διακυβέρνηση όλες οι αυταπάτες του. Καμιά διακυβέρνηση δεν μπορεί να σταθεί για πολύ. Το καθεστώς είναι υποχρεωμένο να δοκιμάζει και να "καίει" όλες τις πολιτικές εφεδρείες του. Να δοκιμάζει κυβερνήσεις και συγκυβερνήσεις, χωρίς να μπορεί να σταθεροποιήσει την πολιτική του κυριαρχία.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει κάτι πολύ απλό. Η περίοδος στην οποία βρισκόμαστε είναι από εκείνες τις αργές, βασανιστικές περιόδους όπου, το ένα μετά το άλλο, όλα τα επίσημα κόμματα της μεταπολίτευσης δοκιμάζονται στη διαχείρηση της εξουσίας, τρώνε αναγκαστικά τα μούτρα τους και επέρχεται η αμοιβαία αλληλοκαταστροφή τους. Κι αφού συμβεί αυτό, μόνο τότε έρχεται η μεγάλη διαίρεση και μαζί της η ευκαιρία για τη δική μας εξουσία. Αρκεί το ΕΠΑΜ να αντέξει αυτόν τον πόλεμο φθοράς και τριβής.

Το έχουμε αντιληφθεί αυτό; Πολύ φοβάμαι πώς όχι. Πολλοί από εμάς, λόγω αφέλειας, ή ιδεοληψίας, ακόμη φαντασιώνονται μια μεγάλη εκ παρατάξεως μάχη: Από τη μια μεριά όλα τα επίσημα κόμματα σε κοινό μέτωπο και από την άλλη εμείς. Μια μεγάλη αποφασιστική αναμέτρηση, νίκη σε όλη τη γραμμή με ένα χτύπημα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανοησία από μια τέτοια προσμονή.

Δεν είναι λίγοι όσοι ονειρεύονται μια τεράστια συγκέντρωση στο Σύνταγμα, ένα γιουρούσι στη Βουλή και τελειώσαμε. Όσοι σκέφτονται μ' αυτόν τον τρόπο απογοητεύονται γρήγορα και αρχίζουν το γνωστό τροπάρι: Ο λαός δεν είναι ώριμος, δεν καταλαβαίνει, είναι ανόητος, κοκ. Κι επομένως δεν μπορεί να γίνει τίποτε, άδικος ο κόπος μας.

Κι έτσι, κάθε φάση βαθαίματος της επαναστατικής κρίσης την εκλαμβάνουν ως ήττα. Αφού δεν βλέπουν μάζες να κινητοποιούνται και να συγκρούονται στους δρόμους, ή να συσπειρώνονται γύρω από ανατρεπτικές δυνάμεις. Αρνούνται να αντιληφθούν ότι η επαναστατική κρίση είναι πόλεμος φθοράς και τριβής, μέχρις ότου διαμορφωθούν οι αντίπαλοι στρατοί και υπάρξει τελικά η μεγάλη διαίρεση. Δεν θέλουν να αντιληφθούν ότι όλα αυτά είναι μια βαθύτατα αντικειμενική διαδικασία και δεν έχει να κάνει με το τι πιστεύουν οι μάζες για τον εαυτό τους και την κατάσταση.

Έχει πρωτίστως να κάνει με το τι είναι υποχρεωμένες να κάνουν από την ίδια την κατάσταση. Κι όταν η κατάσταση οδηγεί αναγκαστικά τη μεγάλη πλειοψηφία στην αποκτήνωση, τότε κάνει την εξέγερση, την επανάσταση αναπόδραστη. Έστω κι αν κανείς δεν μπορεί εκ των προτέρων να προδικάσει ποιά μορφή θα πάρει, ή ποιά διαδρομή θα ακολουθήσει.

Η περίοδος της επανάστασης ξεκινά με τον ακριβώς αντίστροφο τρόπο, με τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού, όπως επίσης και των επίσημων κομμάτων, σε κοινό μέτωπο ενάντια στην κυβέρνηση, που έτσι την απομονώνουν και την ανατρέπουν. Αυτό δεν έγινε με την ανατροπή της κυβέρνησης Παπανδρέου;

Μετά την ανατροπή αυτή, ξεκίνησε μια περίοδος όπου όσα από τα επίσημα κόμματα υπάρχουν ακόμη επιφέρουν αναγκαστικά αμοιβαία και με επιτυχία την αλληλοκαταστροφή τους. Πρόκειται για μια αναγκαία φάση πριν επέλθει η μεγάλη διαίρεση, όπου όλα μαζί τα επίσημα κόμματα θα πιαστούν χέρι-χέρι, θα εγκαταλείψουν τις προφάσεις και τις διαφορές τους με τις οποίες ξεγελούσαν μέχρι χθες τα λαϊκά στρώματα, για να σταθούν σε κοινή παράταξη απέναντι στην καταπιεζόμενη κοινωνία. Κι έτσι, μαζί μ' αυτή τη μεγάλη διαίρεση, θα έρθει και η ευκαιρία για τη δική μας εξουσία. Αρκεί να είμαστε παρόντες, έτοιμοι και με επίγνωση της κατάστασης.

Η ανάδειξη της κυβέρνησης του αντιμνημονίου ήταν ένα μεγάλο βήμα σ' αυτόν τον πόλεμο φθοράς και τριβής. Όχι γιατί η νέα συγκυβέρνηση θα μπορούσε να καταφέρει το οτιδήποτε, αλλά γιατί εξ αντικειμένου ωθεί σε βάθος την αυτοκαταστροφή των επίσημων κομμάτων. Το αντιμνημόνιο πλέον είναι παρελθόν και ο δρόμος έχει ανοίξει για την μεγάλη πραγματική διαίρεση: Ανάμεσα στις δημοκρατικές δυνάμεις της εθνικής ανεξαρτησίας από τη μια και από την άλλη όλες τις άλλες. Το μνημόνιο ή αντιμνημόνιο σαν πλαστό δίλημμα ξεθωριάζει στα μάτια του λαού. Κι έτσι ανοίγει ο δρόμος για να πάρει τη θέση του το αληθινό κυρίαρχο δίλημμα: καθεστώς κατοχής, ή εθνική και κοινωνική απελευθέρωση.

Αν κάτι έχει προσφέρει η άνοδος της σημερινής συγκυβέρνησης είναι το γεγονός ότι τα αιτήματα της διαγραφής του χρέους, της εξόδου από το ευρώ, του νέου συντάγματος και γενικότερα το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία αναδεικνύεται σε θεμελιώδη διαχωριστική γραμμή μέσα στην ίδια την κοινωνία. Δεν έχει καμιά σημασία πόσο μπορούν να φοβίζουν, ή να ξεγελούν ακόμη την κοινωνία. Το πεδίο της αναμέτρησης έχει πια οριοθετηθεί.

Αν λοιπόν η ίδια η κατάσταση, η ίδια η πορεία της υφιστάμενης επαναστατικής κρίσης, οδηγεί σε μια μεγάλη διαίρεση, τότε αυτό που οφείλουμε να περιμένουμε είναι να συνθλιβούν όλες οι ενδιάμεσες, ή μεσοβέζικες δυνάμεις. Και τέτοιες είναι όλες εκείνες που αρνούνται να θέσουν στην πρώτη γραμμή το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία, που αρνούνται να θεμελιώσουν την πολιτική τους στην εθνική ενότητα του λαού για την ελευθερία της πατρίδας του. Από αυτή την επαναστατική κρίση, ή θα βγούμε με όρους κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας για την Ελλάδα, ή θα υποστούμε την πιο απόλυτη συντριβή σαν κοινωνία και σαν οικονομία στα πλαίσια της ευρωζώνης και της ΕΕ. Μέσος δρόμος δεν υπάρχει.

Γιατί τα λέμε αυτά; Διότι δεν έχουν γίνει κατανοητά. Πολλοί από εμάς παραδέρνουμε σε μια "κοινωνία της εικόνας", όπου βλέπουμε μόνο αυτά που θέλει ο εχθρός να μας δείξει. Λειτουργούμε με εντυπώσεις και όχι προσπαθώντας να κατανοήσουμε όσα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια. Αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι ο αγώνας είναι για "νοκ άουτ" και είναι αδύνατον να κερδηθεί στα "σημεία". Ούτε το σύστημα εξουσίας μπορεί να κερδίσει το λαό χωρίς να τον ρίξει "νοκ άουτ", ούτε ο λαός μπορεί να γλυτώσει αλλιώς. Τι θα χρειαστεί για να το καταλάβουμε;

Ποιός πρέπει να είναι ο ρόλος του ΕΠΑΜ στις νέες συνθήκες;

Πολύ φοβάμαι ότι το ΕΠΑΜ έχει καθυστερήσει. Ίσως ανεπανόρθωτα. Έχει μείνει πίσω και δεν επιτελεί το καθήκον του. Δεν υπηρετεί το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε. Έστω κι αν οι αναλύσεις και οι θέσεις του έχουν επιβεβαιωθεί από την ίδια τη ζωή, από τις ίδιες τις εξελίξεις.

Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η βασική αντίφαση του ΕΠΑΜ. Σε μια περίοδο όπου τα προτάγματά του, αλλά και η πολιτική του φιλοσοφία, είναι επίκαιρα όσο ποτέ, το Μέτωπο, αντί να βγει μπροστά επικεφαλής ενός νέου ανένδοτου, αρκείται σε αψιμαχίες οπισθοφυλακής μακριά από τον κόσμο. Δίνοντας την εντύπωση ότι περιμένει ως "από μηχανής Θεό" τη λύση από κάποιους άλλους.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο λαός μας μπήκε στην αρένα της μεγαλύτερης αναμέτρησης για τη ζωή του, χωρίς κανένα ουσιαστικό εφόδιο. Χωρίς δυνάμεις αφοσιωμένες σ' αυτόν. Χωρίς οργάνωση. Χωρίς συνείδηση του εαυτού του, της ιστορικής του ταυτότητας. Με την ίδια την κοινωνική του συνοχή σε αποσύνθεση. Με όλα τα σχήματα που τον εκπροσωπούσαν έως πρόσφατα, συνδικάτα και κόμματα, να λειτουργούν ως εκμαυλιστές και δυνάστες του. Να υπηρετούν όλοι τους την "απόλυτη ιδέα του κράτους" με υπεξούσιο τον "ψηφολαό".

Δεν υπάρχουν "εκ φύσεως" επαναστατικές δυνάμεις μέσα στην κοινωνία. Ούτε στο λαό, ούτε στους εργάτες, ούτε σε κανένα άλλο κοινωνικό στρώμα. Η εκμετάλλευση και η καταπίεση, όσο αδίστακτη κι αν γίνεται, δημιουργεί μόνο κίνητρα, αλλά δεν μετατρέπει τα θύματά της αυτόματα σε επαναστάτες. Οι κοινωνικές δυνάμεις της επανάστασης αναδεικνύονται μόνο μέσα από τον αγώνα για τη δική τους αυτοτελή οργάνωση, για τα δικά τους ζωτικά και άμεσα αιτήματα, για τη δική τους ανεξάρτητη πανεθνική συνένωση. Χωρίς αυτόν τον αγώνα τα θύματα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης δεν μπορούν να ξεφύγουν από την κατάσταση του όχλου.

O Τζορτζ Ρόμπερτ Γκαμάζ, ο πρώτος σοβαρός ιστορικός του εργατικού κινήματος - αγωνιστής κι ο ίδιος - στη Βρετανία του 19ου αιώνα, έγραφε στα 1845: "Για μια επιτυχημένη επανάσταση δεν είναι ποτέ αρκετή η δυσαρέσκεια. Αυτό που απαιτείται είναι μια βαθιά και εμπεριστατωμένη πεποίθηση για το δίκαιο, την αναγκαιότητα και τη σπουδαιότητα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων."

Το ΕΠΑΜ δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει ως καταλύτης σε έναν λαό που έχει χάσει κάθε αίσθηση αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων. Δεν δημιουργήθηκε απλά και μόνο για να εκφράσει τη δυσαρέσκεια. Αυτήν κάλλιστα μπορεί να την εκμεταλλευθεί προς το συμφέρον του το καθεστώς. Ούτε δημιουργήθηκε για να περισώσει ιδεολογίες και πολιτικά σχήματα που άφησαν ανυπεράσπιστο τον λαό και την πατρίδα από την χειρότερη επίθεση που έχει δεχθεί ποτέ ιστορικά.

Το ΕΠΑΜ δημιουργήθηκε όχι ως κιβωτός ιδεολογιών, αλλά ως κιβωτός των πιο θεμελιωδών πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων ενός ολόκληρου λαού. Ως κιβωτός ενός ολόκληρου έθνους. Δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει ως λίκνο της κοινωνικής και πολιτικής πρωτοπορίας που είναι αναγκαία για την συσπείρωση και την κατάκτηση της πλειοψηφίας του καταπιεσμένου λαού.

Όταν μιλάμε για πρωτοπορία, δεν εννοούμε κάποιο είδος ελίτ, ούτε τις αυτόκλητες "επαναστατικές πρωτοπορίες" που θεωρούν ότι το αλάθητο του δικού τους δόγματος οφείλει να επιβληθεί στην κοινωνία με όρους τζιχάντ. Μιλάμε για τα πρωτοπόρα στρώματα που ξεχωρίζουν εξ αντικειμένου από την μάζα. Μιλάμε για όσους πονάνε αυτόν τον τόπο και ξέρουν τι σημαίνει για έναν λαό η πατρίδα σαν λίκνο, όχι μόνο όλων των κοινωνικών και πολιτικών του δικαιωμάτων, αλλά της ίδιας της ύπαρξής του. Μιλάμε για όσους η καταξίωση σχετίζεται όχι με αρπαχτές, ή εύκολο χρήμα, αλλά με σκληρή δουλειά, αγώνα και αφοσίωση. Μιλάμε για όσους σέβονται τα πατρώα τους και ξέρουν να τιμούν τις ρίζες τους σ' αυτόν τον τόπο. Μιλάμε για όσους η αξιοπρέπεια σημαίνει κάτι που δεν είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν με αντάλλαγμα ένα τρισάθλιο μεροκάματο, ένα ρουσφέτι, ή έστω ένα ιδεολόγημα. Κι ως εκ τούτων μιλάμε για το πιο καταπιεσμένο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας σήμερα, ακόμη κι αν οικονομικά δεν έχει εξαθλιωθεί.

Αυτή είναι η σημερινή πρωτοπορία και σ' αυτήν οφείλει το ΕΠΑΜ να απευθυνθεί κατά προτεραιότητα. Αυτή συνιστά τη φυσική πηγή για την άντληση δυνάμεων. Φυσικά, το ΕΠΑΜ απευθύνεται σ' όλους ανεξαίρετα, χωρίς κανένα διαχωρισμό. Εκτός βέβαια από τους σεσημασμένους της πολιτικής και του υποκόσμου της.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλοι κάνουν για το ΕΠΑΜ. Χρειάζεται να είναι αγωνιστής κάποιος για να κάνει πράξη, αυτά για τα οποία έχουμε στρατευθεί στο Μέτωπο. Τι σημαίνει αγωνιστής; Ο γενικός ορισμός του αγωνιστή έχει δοθεί πριν πολύ καιρό και είναι πάντα ο ίδιος ανεξάρτητα ιστορικής συγκυρίας. Να πώς όριζε το τι είναι αγωνιστής ο Νικόλαος Δραγούμης, ήδη από την εποχή της παλιγγενεσίας: "Αγωνιστής ελέγετο ο προθύμως, απροφασίστως και αφιλοκερδώς υπηρετών υπέρ του αγώνος, ο αγογγύστως υποβάλλων εαυτόν εις πάσαν κακουχίαν, ο πεινών, ο γυμνητεύων, ο εις όρη και σπήλαια περιπλανώμενος, ο φειδόμενος των δημοσίων, ο μη αποβλέπων εις τίτλους, βαθμούς, παράσημα ή άλλας τιμάς, ο δυνάμενος να ζήση εν ευπαθεία εκτός της Ελλάδος, και όμως προτιμών να δεινοπαθή εν αυτή, ενί λόγω ο τιθέμενος υπεράνω του ιδίου συμφέροντος το κοινόν και αποθνήσκων υπέρ πατρίδος."

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο, σε μια ιστορική συγκυρία, που χρειαζόμαστε τέτοιου είδους αγωνιστές. Κι αυτοί δεν γεννιούνται - έστω κι αν το έχουν μέσα τους, ακόμη και χωρίς να το ξέρουν - δημιουργούνται μέσα από τη συλλογική δράση και την οργάνωση. Ούτε βοηθά η πολιτικοποίηση στις δήθεν επαναστατικές ιδεολογίες της μεταπολίτευσης. Αντίθετα, αυτός που έχει μάθει να διαβάζει και να δρα με βάση την πολιτικοποίηση σε δεξιά και αριστερά της μεταπολίτευσης, συνιστά στις περισσότερες περιπτώσεις οργανικό μέρος του όλου προβλήματος. Ανίκανος να αντιληφθεί σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε κι ανήμπορος να δράσει σύμφωνα με τις προκλήσεις των καιρών, δεν είναι παρά ένα πολιτικό ερείπιο του παρελθόντος που αρέσκεται να αντικαθιστά τον κομματικό πατριωτισμό με τον πατριωτισμό που έχει ανάγκη ο λαός.

Δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτε απ' όλους αυτούς τους δήθεν μεγάλους επαναστάτες της ιδεοληψίας, ιδίως στην αριστερά, εκτός από τα χειρότερα. Χρειαζόμαστε απλούς ανθρώπους, ικανούς να αντιληφθούν το στοιχειώδες, το αυτονόητο, χωρίς τις αναστολές από δεξιές και αριστερές ιδεοληψίες. Εκεί, μέσα στην κοινωνία, είναι το προνομιακό μας πεδίο. Εκεί που βρίσκεται η μεγάλη πλειοψηφία του λαού. Κι όχι να χάνουμε την ώρα μας περιμένοντας "διαφοροποιήσεις" από τον ΣΥΡΙΖΑ, τους ΑΝΕΛ, τον ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ή δεν ξέρω κι εγώ από πού.

Σ' αυτό τον δύσκολο αγώνα είναι λογικό να δοκιμαζόμαστε όλοι μας. Κάθε ώρα και κάθε στιγμή. Δοκιμάζεται η αντοχή μας, η αφοσίωσή μας, η ικανότητά μας να κατανοούμε τις ποικίλες καταστάσεις, η δράση μας μέσα στον κόσμο. Σε συνθήκες όπου το βιοποριστικό είναι κυρίαρχο όσο ποτέ κι όπου η επιβίωση είναι αμφίβολη για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, λίγοι είναι εκείνοι που έχουν το θάρρος, αλλά και την ικανότητα να αντιληφθούν ότι ο αγώνας που δίνουμε είναι "υπέρ βωμών και εστιών".

Επομένως δεν είναι πάρεργο, αλλά κυρίως έργο για όσους έχουν τα κότσια να το επιλέξουν. Ένα έργο που οφείλει να ιεραρχείται πρώτο, να βρίσκεται πάνω από τα όποια προσωπικά προβλήματα και αδυναμίες. Πρόκειται για επιλογή ζωής πέρα από ιδεολογίες και ιδεοληψίες. Είναι αυτό που οφείλει ο καθένας μας απέναντι στον εαυτό του και στην κοινωνία. Ειδικά σε τόσο κρίσιμες συνθήκες. Κι όπως συμβαίνει πάντα, αυτοί που νιώθουν βαθιά μέσα τους αυτό το καθήκον, αυτό το κάλεσμα σε μάχη "νυν υπέρ πάντων", είναι πρωτίστως όσοι ξέρουν να ζουν χωρίς να σκύβουν το κεφάλι και χωρίς εξαρτήσεις από κάθε λογής εξουσίες. Πνευματικές και κοσμικές κάθε είδους.

Μέσα σε μια κοινωνία που λουμπενοποιείται μαζικά, που χάνει σταθερές κι αξίες - από τις ελάχιστες που της είχαν απομείνει - είναι φυσικό να κυριαρχεί όσο ποτέ η λογική αφενός της "αρπαχτής" και αφετέρου της αγελαίας συμπεριφοράς στην πολιτική. Το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, όπως ζει, έτσι σκέφτεται. Η αθλιότητα γίνεται τρόπος ζωής και σκέψης. Και το θύμα της είναι ικανό για τα χειρότερα, για τις χειρότερες προδοσίες εαυτού και αλλήλων.

Εμείς οφείλουμε να κάνουμε τη διαφορά. Κι επειδή δεν υπάρχει κανενός είδους μέτρο που να δείχνει από πριν ποιός είναι και ποιός δεν είναι ικανός για τέτοιον αγώνα, θα πρέπει να αφήνουμε την ίδια την πράξη να αναδεικνύει τις αρετές και τα ελαττώματα του καθενός μας. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις δεν επαρκούν. Ούτε οι όρκοι πίστης. Γι' αυτό και οι οργανώσεις του ΕΠΑΜ οφείλουν να είναι ανοιχτές. Να αναπνέουν και να λειτουργούν σαν ζωντανοί οργανισμοί.

Να αποβάλλουν όσους δεν αντέχουν, ή δεν μπορούν και ιδίως όσους αποδεικνύονται πολύ λίγοι στην πράξη και συχνά αγωνίζονται να κατεβάσουν στο επίπεδό τους την οργάνωση. Ταυτόχρονα θα πρέπει να υποδέχονται νέο κόσμο, νέο αίμα, μέσα από ένα διαρκές πλάταιμα του κύκλου κοινωνικής επιρροής τους. Μόνο έτσι μπορεί να επιβιώσει και να δυναμώσει το ΕΠΑΜ.

Ταυτόχρονα το ΕΠΑΜ χρειάζεται, ιδίως σήμερα, μια καλά δεμένη και ενιαία οργάνωση. Ικανή να απευθύνεται απευθείας στην κοινωνία και να μεγιστοποιεί το πολιτικό της αντίκρυσμα. Για να γίνει αυτό θα πρέπει όλοι μας να μάθουμε τι σημαίνει συνειδητή πειθαρχία. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να πετύχουμε την ανατροπή.

Εκτός και αν υπάρχουν συναγωνιστές που θέλουν το ΕΠΑΜ ένα περιθωριακό κίνημα διαμαρτυρίας, ικανό μόνο να προσκολληθεί σε κάποιο ευρύτερο πολιτικό ή κομματικό χώρο για ν' απολαύσει πολιτικά και κοινοβουλευτικά οφέλη. Το πρώτο συνέδριο του ΕΠΑΜ υποτίθεται ότι ξεμπέρδεψε οριστικά μ' αυτές τις αντιλήψεις. Όποιος θέλει να τις επαναφέρει, κανένα πρόβλημα, απλά ένα τέτοιο ΕΠΑΜ προσωπικά δεν μ' ενδιαφέρει κι ούτε θα μ' έχει στις γραμμές του. Δεν θα είναι παρά μία από τα ίδια. Όπως, μια από τα ίδια και χειρότερα, αποδείχτηκαν όλοι αυτοί που απέτυχαν να μετατρέψουν το ΕΠΑΜ σε ουρά κάποιου από τα αντιμνημονιακά κόμματα.

Τι σημαίνει όμως συνειδητή πειθαρχία;

1. Το ΕΠΑΜ δεν αποτελείται από τοπαρχίες, ούτε καπετανάτα. Ούτε μπορεί ο καθένας από εμάς να κάνει ό,τι θέλει στο όνομα του Μετώπου, ή φέροντας τα σύμβολά του. Δεν μπορεί να εκθέτει το Μέτωπο επειδή έτσι του κάπνισε. Κανένα μέλος του ΕΠΑΜ δεν έχει το δικαίωμα να εκπροσωπεί το Μέτωπο χωρίς προηγούμενα να έχει συνεννοηθεί με τον πυρήνα και τα όργανα του. Θα πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι φέροντας τα σύμβολα του ΕΠΑΜ, ή μιλώντας εκ μέρους του, αναλαμβάνουμε τρομακτική ευθύνη. Κι όποιος νομίζει ότι μπορεί να το κάνει χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με τα όργανα του Μετώπου και χωρίς να λογοδοτεί για κάτι τέτοιο, τότε δεν έχει αντιληφθεί ούτε την αλφαβήτα. Κάνει ζημιά στην οργάνωση, είτε το καταλαβαίνει, είτε όχι. Κανένας ξεχωριστός πυρήνας και κανένα μέλος του ΕΠΑΜ δεν έχει το δικαίωμα να μιλά δημόσια εξ ονόματος του Μετώπου, ούτε να φέρει τα σύμβολά του δημόσια, εκτός κι αν έχει την προηγούμενη έγκριση του ίδιου του Μετώπου. Οφείλει να υπάρχει μόνο ένα ΕΠΑΜ για την κοινωνία κι αυτό δεν είναι ένα απλό άθροισμα, ούτε ένα καλειδοσκόπιο των ποικίλων μελών και πυρήνων του.

2. Το μέλος του ΕΠΑΜ έχει την ελευθερία να ασκεί ανοιχτή και δημόσια πολιτική κριτική, ακόμα και στο ίδιο το Μέτωπο. Σε όποια πράξη, ή θέση του Μετώπου, θεωρεί ότι προσβάλλει την πολιτική φιλοσοφία, τα προτάγματα και τους δεσμούς του με τον ελληνικό λαό. Με όποιον τρόπο θεωρεί πρόσφορο εντός και εκτός του Μετώπου. Κι αυτό είναι μια κατάκτηση που δεν πρέπει να υπονομεύσουμε με κανένα τρόπο. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το μέλος, ή ο πυρήνας που ασκεί την κριτική, εξαιρείται από τις βασικές υποχρεώσεις και δεσμεύσεις που έχουμε όλοι μας απέναντι στο Μέτωπο. Η κριτική, ή πολύ περισσότερο η διαφωνία, δεν συνιστά συγχωροχάρτι για αδράνεια, ή αποχή από τη συλλογική δράση του Μετώπου έτσι όπως έχει αποφασιστεί από τα όργανα και την πλειοψηφία των μελών του. Πειθαρχία στις αποφάσεις της πλειοψηφίας, όχι μόνο του πυρήνα, αλλά πρωτίστως του Μετώπου ως σύνολο, συνιστά θεμελιώδη υποχρέωση κάθε μέλους. Όποιος χρησιμοποιεί την κριτική ή τη διαφωνία ως πρόσχημα για αδράνεια ή αποχή, ουσιαστικά θέτει τον εαυτό του εκτός των οργανωμένων δυνάμεων του Μετώπου.

3. Κανένα μέλος του ΕΠΑΜ δεν έχει το δικαίωμα να αμφισβητεί τα κίνητρα και τις προθέσεις των συναγωνιστών του. Είτε στους πυρήνες, είτε πολύ περισσότερο στα κεντρικά όργανα του Μετώπου. Οφείλει να τους περιβάλλει με εμπιστοσύνη και αφοσίωση. Ακόμη κι όταν έχουν προκύψει διαφωνίες. Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι στο ΕΠΑΜ οι συναγωνιστές που επιλέγονται για τα όργανα δεν είναι αξιωματούχοι, αλλά υπηρέτες του Μετώπου. Κι επομένως η δική τους προσωπική αποτυχία δεν είναι άμοιρη της δικής μας συλλογικής αποτυχίας να επιλέξουμε τους καλύτερους, ή να βοηθήσουμε άμεσα και πρακτικά τη δουλειά τους στα κεντρικά όργανα. Αν το σώμα των μελών του ΕΠΑΜ δεν έχει την ικανότητα να επιλέξει και να αναδείξει τους καλύτερους. Αν παρασύρεται από προσωπικά πάθη και μίση, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας χωρίς να φέρει ευθύνη αποκλειστικά το κεντρικό όργανο, ώστε να το χρησιμοποιούμε ως εξιλαστήριο τράγο.

4. Δικαίωμα να εκφράζουν συλλογικά το ΕΠΑΜ προς την κοινωνία έχουν μόνο τα κεντρικά όργανα, που εκλέγονται γι' αυτόν τον σκοπό από το ετήσιο συνέδριο του Μετώπου και έχουν εξουσιοδοτηθεί καταστατικά. Κανένας άλλος. Το κάθε ξεχωριστό μέλος του ΕΠΑΜ έχει το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα να μιλά ελεύθερα εντός και εκτός της οργάνωσης και να εκφράζεται χωρίς να δεσμεύει το Μέτωπο. Επομένως δεν μπορεί να διατυπώνει τις προσωπικές του απόψεις υπό τα σύμβολα του ΕΠΑΜ. Το Μέτωπο οφείλει και πρέπει να παραμείνει ανεξίθρησκο τόσο με όρους ιδεολογίας, όσο και με όρους θεολογίας. Κανείς δεν μπορεί να εκμεταλλευθεί το Μέτωπο για να επιβάλει τη δική του ιδεολογία, ή τη δική του θρησκεία σε όλους τους άλλους. Διαφορετικά το ΕΠΑΜ χάνει το χαρακτήρα του Μετώπου. Επομένως κάθε πυρήνας είναι μέρος ενός ενιαίου συνόλου. Όχι ένα ΕΠΑΜ από μόνο του. Κι έτσι, ενώ ο κάθε πυρήνας και το κάθε μέλος έχει το ελεύθερο να αναπτύσσει τις δικές του ιδιαίτερες πρωτοβουλίες, δράσεις και παρεμβάσεις, ο πολιτικός λόγος του Μετώπου είναι ένας, ενιαίος, δεσμευτικός για όλους και διαμορφώνεται κεντρικά. Το ίδιο και οι συλλογικές ενέργειές του.

5. Το ξεκατίνιασμα, και μάλιστα στο διαδίκτυο, δεν ταιριάζει σε μέλος του ΕΠΑΜ. Όποιος έχει θέματα με συμπεριφορές συναγωνιστών του, υπάρχουν οι προβλεπόμενες καταστατικές διαδικασίες εντός του Μετώπου για να τα θέσει. Μόνο έτσι μπορούν να λυθούν προβλήματα αντιθέσεων και αντιπαραθέσεων σε προσωπικό επίπεδο. Η οργή και η αντιδικία είναι μέρος της ζωής. Αρκεί να μην γίνεται σχοινί κορδόνι, ή προσωπική βεντέτα. Κανένας μας δεν είναι αμόλυντος από τα ελαττώματα συμπεριφοράς που μας φορτώνει η ανατροφή και η κοινωνικοποίησή μας. Όμως το ΕΠΑΜ δεν είναι ψυχιατρική κλινική. Έστω κι αν οι οργανώσεις του Μετώπου οφείλουν να προσφέρουν άπλετη ψυχολογική στήριξη. Αρκεί να υπάρχει υγιές κλίμα και απέραντος σεβασμός στην ιδιαιτερότητα του καθενός. Η μετατροπή προσωπικών αντιδικιών σε κορυφαία ζητήματα του Μετώπου, δείχνει βαθιά αρρωστημένους χαρακτήρες. Ας το πάρουμε απόφαση πια. Κανείς μας δεν διαθέτει το αλάθητο, ούτε το κοκκαλάκι της νυχτερίδας για να τον προστατεύει από το κακό το μάτι. Το μόνο που χρειάζεται είναι ανοιχτό μυαλό ως εκεί που δεν παίρνει. Συντροφικότητα και αλληλεγγύη ακόμη κι όταν δεν ταιριάζουν τα χνώτα μας. 

6. Στο ΕΠΑΜ ενταχθήκαμε όλοι μας σαν στρατιώτες. Δεν είμαστε ούτε κινηματικοί, ούτε κομματικοί. Είμαστε στρατιώτες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του λαού μας. Ενός αγώνα στον οποίο στρατευθήκαμε μέχρι το τέλος. Κι επομένως δίνουμε όλες εκείνες τις μάχες που επιτρέπουν την πρωτογενή κινητοποίηση του λαού μας. Δεν αδιαφορούμε για τίποτε που αφορά την ίδια την ζωή, το παρόν και το μέλλον του. Δεν μας είναι αδιάφορη καμιά πολιτική μάχη που εκ των πραγμάτων απασχολεί κι ενδιαφέρει τον λαό μας. Δεν πάσχουμε από κοινοβουλευτικό κρετινισμό για να τα περιμένουμε όλα από τις εκλογές. Ούτε από αντικοινοβουλευτικό κρετινισμό για να φαντασιωνόμαστε κινήματα όταν ο λαός αρνείται να κινητοποιηθεί μαζικά. Καμιά μορφή αγώνα δεν είναι ανώτερη, ή κατώτερη για εμάς. Όλες έχουν την ίδια σημασία κι οφείλουν να υπηρετούν τη βασική μας στόχευση, την κατάληψη της εξουσίας. Αρκεί να μας βοηθούν να ανοιχτούμε στις μάζες και τα προβλήματά τους. Δεν κατασκευάζουμε δήθεν κινήματα για να τα προσκυνούμε. Κίνημα για μας δεν είναι η συνεύρεση με τους διάφορους περίεργους της πολιτικής και των κομματικών μηχανισμών, αλλά η κινητοποίηση της ίδιας της κοινωνίας. Είμαστε τόσο αδιάλλακτοι απέναντι στα παιδιά του κομματικού σωλήνα, όσο ανοιχτοί οφείλουμε να είμαστε απέναντι στον καθημερινό άνθρωπο της βιοπάλης. Στο κάτω-κάτω της γραφής σ' αυτόν οφείλουμε τα πάντα.

7. Το ΕΠΑΜ χρειάζεται επειγόντως ισχυρή ηγετική ομάδα ώστε να εκπροσωπεί τόσο προς τα μέσα, όσο και προς τα έξω, ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει σε πρόσωπα το Μέτωπο. Το μέτρο που πρέπει να υπάρχει και να ισχύει για όλους μας δεν ισοδυναμεί με τη μετριότητα. Δεν μπορούμε να κολακεύουμε τη μετριότητα στο όνομα της δημοκρατίας. Δεν μπορούν οι προσωπικές σχέσεις, οι προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες να αποφασίζουν τη σύνθεση των κεντρικών οργάνων. Πρέπει να επιλέξουμε με γνώμονα τις ικανότητες, την επιτελική σκέψη, τη δυνατότητα να εκφράζουν ενωτικά το Μέτωπο, την ικανότητα να απευθύνονται στον πιο πλατύ κόσμο και να πείθουν, να είναι οι πιο πρωτοπόροι από τους πρωτοπόρους στη δράση και τη διαμόρφωση πολιτικής, να αντιπροσωπεύουν με τον καλύτερο τρόπο το ΕΠΑΜ μέσα στην κοινωνία. Και κυρίως να εμπνέουν πλατύτερους κύκλους του λαού και της κοινωνίας να συμπορευθούν με το Μέτωπο, ακόμη κι όταν δεν είναι σε θέση να ενταχθούν οργανωτικά σ' αυτό.

Η μεγάλη πλειοψηφία, καθώς έχει χάσει τις σταθερές της, απαιτεί αρχηγό, ηγέτη, για να την οδηγήσει έξω από το σημερινό αδιέξοδο και το ΕΠΑΜ οφείλει να της δώσει αυτή την ηγεσία. Χωρίς όμως να μυρικάζει ό,τι κάνουν όλοι οι άλλοι. Δεν αρκεί να πειστεί η μάζα για το δίκιο των αιτημάτων μας. Αν η μεγάλη μάζα δεν ταυτιστεί με συγκεκριμένα πρόσωπα, που στα μάτια της εκφράζουν όχι μόνο τα αιτήματα και την πολιτική φιλοσοφία της ανατροπής που πρεσβεύει το Μέτωπο, αλλά και την ικανότητα να την βγάλουν από το σημερινό αδιέξοδο, τότε είναι αδύνατον να κερδηθεί.

Το συνέδριο μας οφείλει να επιλέξει τους καλύτερους. Η ηγετική ομάδα οφείλει να απαρτίζεται από μια Πολιτική Γραμματεία 7 ή το πολύ 9 μελών. Η Πολιτική Γραμματεία κατ' εξαίρεση του καταστατικού και μέχρι το επόμενο συνέδριο, θα έχει και τις ευθύνες που καταστατικά ανήκουν στο Οργανωτικό Γραφείο. Επομένως δεν χρειάζεται εκλογή ΟΓ από το συνέδριο. Επικεφαλής της ΠΓ θα είναι 3 Γραμματείς. Τα υπόλοιπα οργανωτικά παραμένουν ως έχουν.

Έχει μεγάλη σημασία να καταλάβουμε ότι πάμε ως Μέτωπο σε μάχη, που ίσως εξελιχθεί σε μάχη των μαχών για τη χώρα, το λαό και φυσικά το ΕΠΑΜ. Χρειαζόμαστε συγκρότηση μάχης. Χρειαζόμαστε ηγετική ομάδα "στρατηγών" ικανών να κινητοποιήσουν όχι μόνο πολιτικά, αλλά πρακτικά και οργανωτικά το Μέτωπο. Όχι μόνο το Μέτωπο, αλλά κι όλες τις ικανές κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις που μπορούν να συστρατευθούν μαζί του. Να γιατί η νέα Πολιτική Γραμματεία οφείλει να έχει την ευθύνη, όχι μόνο της πολιτικής, αλλά και της οργανωτικής συγκρότησης του ΕΠΑΜ.