Ποιος το φανταζόταν; Ο Παπαδήμος πρωθυπουργός!

Πριν από χρόνια, σε ανύποπτο όπως λένε χρόνο, είχα ακούσει κάποιον μεγαλοπαράγοντα των διεθνών αγορών στη Νέα Υόρκη, γνωστό «φίλο» της Ελλάδας και με εμπλοκή σε όλα τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά σκάνδαλα των τελευταίων δύο δεκαετιών, να λέει για τον Λουκά Παπαδήμο: «Είναι πιστός σαν σκυλί και τελείως αστοιχείωτος για την θέση που κατέχει. Κι αυτό τον κάνει δυο φορές πιο πιστό.» Τότε ο κ. Παπαδήμος ήταν ακόμη αντιπρόεδρος της πανίσχυρης Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και επειδή συμμεριζόμουν απόλυτα αυτή την παρατήρηση, «πιστό σκυλί» και «αστοιχείωτος», από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στη δεκαετία του ’90, δεν μου έκανε καμμιά ιδιαίτερη εντύπωση το σχόλιο αυτού του μεγαλοπαράγοντα. Για μένα τότε ο κ. Παπαδήμος ήταν ένας από τους πολλούς άχρωμους και άοσμους «τεχνοκράτες» που μπορούν να ξεχωρίσουν από τους γύρω τους μόνο από το χρώμα ή τα σχέδια της γραβάτας τους. Χωρίς να έχουν κανένα μα κανένα άλλο προσόν ευφυΐας, ή ιδιοσυγκρασίας, επιβιώνουν στις αυλές των ισχυρών ηγεμόνων της παγκόσμιας οικονομίας και πολιτικής σαν τυπικοί σφουγκοκολάριοι. Μόνη τους ικανοποίηση οι πλουσιοπάροχες ανταμοιβές. Δεν είναι δα και λίγο για κάποιον που δεν έχει τα πνευματικά προσόντα να γίνει ούτε καν ένας καλός ηλεκτρολόγος γειτονιάς.

Που να ήξερα ότι μετά από λίγα χρόνια θα τον είχαμε πρωθυπουργό στην Ελλάδα και μάλιστα δοτό. Κι έτσι κάθε φορά που ακούω δηλώσεις του κ. Παπαδήμου, κάθε φορά που διαβάζω τις συνεντεύξεις του, αυτό το «πιστό σκυλί, αλλά τελείως αστοιχείωτος» μου έρχεται αυθόρμητα στην μνήμη. Και πώς να μην μου έρθει, όταν τον ακούς να λέει: Είναι σημαντικό «να επισημανθεί κάτι που επισήμανα επίσης κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι τα τελευταία δύο έτη, δηλαδή το 2010 και το 2011, η ελληνική οικονομία ανέκτησε το 1/3 της ανταγωνιστικότητας που είχε χάσει μεταξύ του 2000 και του 2009, στη δεκαετία αυτή, έναντι όλων των εμπορικών της εταίρων, και ανέκτησε επίσης το 50% περίπου της ανταγωνιστικότητας που είχε χάσει κατά τη δεκαετία 2000-2009 έναντι των εταίρων της στην ευρωζώνη», είπε σε συνέντευξη τύπου στις 31/1 και μας άφησε άφωνους! Και ακάθεκτος συνέχισε: «Αυτό δείχνει ότι η προσαρμογή της οικονομίας είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας μέσα σε δύο χρόνια. Ωστόσο πρέπει να γίνουν πρόσθετα βήματα προκειμένου η ελληνική οικονομία να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της σε ένα επίπεδο που θα ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα, την ανάπτυξη, και θα συμβάλει στη σταδιακή απορρόφηση της ανεργίας.»

Μα καλά, είναι καλά; Ξέρει τι λέει; Πώς είναι δυνατόν να μιλά κανείς για ανάκτηση ανταγωνιστικότητας σε μια οικονομία που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση; Είναι σαν να μετρά κανείς το βάρος ενός που τον κατατρώει ο καρκίνος και του ανακοινώνει χαρούμενος, «στυλάκι μου έγινες, συνέχισε έτσι να αδυνατίζεις και θα γίνεις παιδαράς!» Τέτοιες ανοησίες δεν έχει τολμήσει να πει ούτε ο Γιώργος Παπανδρέου. Και να φανταστεί κανείς ότι μας τον πλασάρουν και ως «ειδικό». Τρομάρα μας!

Στην συνέντευξη που προαναφέραμε, ο κ. Παπαδήμος ισχυρίζεται ότι αυτή την μέγιστη ανοησία την είπε στους ξένους ηγέτες στην Σύνοδο Κορυφής. Προσωπικά αμφιβάλω, αλλά αν το έκανε φανταστείτε τα χάχανα των ξένων αποστολών. Είναι σίγουρο ότι θα αποτέλεσε την κωμική ατραξιόν της Συνόδου.

Ωστόσο, με την δήλωσή του αυτή ο κ. Παπαδήμος αποκάλυψε μια μεγάλη αλήθεια. Η δεκαετία του 2000-2009 ήταν μια πραγματική τραγωδία για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Μα αυτή ακριβώς ήταν η δεκαετία του ευρώ! Μέσα στην δεκαετία του ευρώ, η ελληνική οικονομία έναντι των εταίρων της στην ΕΕ έχασε πάνω από το 60% της ανταγωνιστικότητας που διέθετε επί δραχμής. Να γιατί τα εξωτερικά ελλείμματα έσπασαν κάθε προηγούμενο ιστορικό ρεκόρ. Να γιατί οι επενδύσεις και η παραγωγή πιάσανε πάτο και η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη. Με το ευρώ έγιναν όλα αυτά. Την περίοδο ακριβώς που ο Σημίτης παραληρούσε για την «ισχυρή Ελλάδα» εντός του ευρώ και ο ύστερος Καραμανλής παπαγάλιζε πόσο «θωρακισμένη» είναι η ελληνική οικονομία εντός της ευρωζώνης. Τώρα μας λένε ξεχάστε τα όλα αυτά και πάμε από την αρχή μπας και μέσα από την μαζική εξαθλίωση, ανεργία, ανέχεια και τον μαρασμό της ελληνικής κοινωνίας ανακτήσουμε μέρος από την ανταγωνιστικότητα που είχε η Ελλάδα με την δραχμή. Κι όλα αυτά για κάποιο περίεργο και παλαβό λόγο θα πρέπει να εκληφθούν ως επιχειρήματα υπέρ του ευρώ!

Ο κ. Παπαδήμος μπορεί να διορίστηκε ως «πιστό σκυλί» στην πρωθυπουργία της χώρας για να επιτελέσει την αποστολή που του έχουν αναθέσει πρωτίστως από το εξωτερικό, αλλά δεν σταματά να χαρίζει το γέλιο σε κάθε νοήμονα παράγοντα της διεθνούς σκηνής επιδεικνύοντας απλόχερα την άλλη πολύ χρήσιμη ιδιότητά του, δηλαδή το πόσο «αστοιχείωτος» είναι. Έτσι σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στην Financial Times (18/3/2012) ο δημοσιογράφος του λέει: «Υπάρχει βέβαια ο φόβος ότι θα έχετε ένα καθοδικό σπιράλ δημοσιονομικής λιτότητας, ύφεσης, περισσότερης δημοσιονομικής λιτότητας και θα πρέπει να το σπάσετε.» Ο Παπαδήμος τον αποσβολώνει με την εξής απάντηση: «Ναι φυσικά, οπωσδήποτε. Πώς μπορούμε να το σπάσουμε αυτό; Με την πάροδο του χρόνου οι θετικές συνέπειες του προγράμματος πάνω στην οικονομική δραστηριότητα θα αρχίσουν σταδιακά να γίνονται ορατές. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα εξακολουθούμε να βιώνουμε αρνητικές παράπλευρες συνέπειες: η συνεχιζόμενη ύφεση και η αύξηση της ανεργίας σε πολύ υψηλά επίπεδα. Έτσι, αν το πρόγραμμα συμπληρωθεί με μερικά πρόσθετα μέτρα πολιτικής, θα πρέπει να είναι αρκετό – αν εφαρμοστεί αποτελεσματικά – να σπάσει αυτό που αποκαλείται ένα καθοδικό σπιράλ και να ξεκινήσει ένας ενάρετος κύκλος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, δημοσιονομικής εξυγίανσης και αυξημένης δραστηριότητας.»

Καταλαβαίνετε τι λέει ο άνθρωπος; Τον ρωτάνε τώρα που βρέχει καρεκλοπόδαρα πώς σκέφτεστε να προφυλαχθούν οι άνθρωποι σας και το βιος τους από την βροχή κι αυτός απαντά: μην ανησυχείτε κάποτε η βροχή θα σταματήσει! Κι αν ρε φίλε μέχρι τότε η βροχή μετατραπεί σε θύελλα και σαρώσει τα πάντα, τι γίνεται; Πολύ καλή η ερώτηση, προχωρήστε στην επομένη.

Ο άνθρωπος αυτός έχει προγραμματιστεί για να εκτελέσει μια μοναδική αποστολή: την επιβολή πάσει θυσία των ίδιων πολιτικών και προγραμμάτων που μας έχουν οδηγήσει στην σημερινή καταστροφή. Και ο τρόπος σκέψης του λειτουργεί όπως των πρωτόγονων θηρευτών στο ζωικό βασίλειο: κλειδώνει κάθε φορά μόνο σ’ αυτό που του έχουν αναθέσει. Είναι ανίκανος να παράγει μια σύνθετη σκέψη. Τώρα έχει κλειδώσει στο πώς θα αποτελειώσει έναν ολόκληρο λαό, μια ολόκληρη χώρα. Γι’ αυτό και λέει κυνικά ότι με την «πάροδο του χρόνου», με χρόνια, με καιρούς, «θα αρχίσουν σταδιακά να γίνονται ορατές» οι «θετικές συνέπειες». Και μέχρι τότε, πώς θα επιβιώσουν οι άνεργοι που ήδη έχουν φτάσει επίσημα στο ¼ της απασχόλησης; Πώς θα επιβιώσει το 40% του πληθυσμού που ήδη έχει πέσει κάτω από το επίσημο όριο της απόλυτης φτώχειας; Πόσο χρόνο τους δίνει ο ίδιος ο Παπαδήμος; Πόσο νομίζει ότι μπορούν να περιμένουν πριν δουν τα ραδίκια ανάποδα; Πρόκειται για σύνθετα ερωτήματα που ο Παπαδήμος αδυνατεί να αντιληφθεί.

Στην ίδια συνέντευξη κι ενώ ο Παπαδήμος στην αρχή της παραπέμπει τις όποιες «θετικές συνέπειες» στο αόριστο μέλλον, λίγο παρακάτω αλλάζει το βιολί και αναφέρεται πάλι στα «κέρδη της ανταγωνιστικότητας». Έτσι «κατά τα δύο έτη 2010 και 2011 - και πριν από τις εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που έχουμε θεσπίσει τώρα στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος - η χώρα κέρδισε σε ανταγωνιστικότητα ίση με περίπου το ήμισυ της χαμένης ανταγωνιστικότητας έναντι των εταίρων της ζώνης του ευρώ στα εννέα χρόνια πριν.»

Για να καταλάβετε πόσο μεγάλη ανοησία είναι αυτό που λέει, θα σας πω μόνο ότι οποιοδήποτε σοβαρό εγχειρίδιο πρωτοετούς κι αν πάρετε θα δείτε ότι η ανταγωνιστικότητα ορίζεται από το πόσο αποτελεσματική είναι η παραγωγική αξιοποίηση των ανθρώπινων, κεφαλαιακών και φυσικών πόρων μιας οικονομίας. Επομένως η αληθινή ανταγωνιστικότητα δεν μετράται με την συρρίκνωση του «εργατικού κόστους», αλλά με την παραγωγικότητα. Υψηλή παραγωγικότητα μιας οικονομίας σημαίνει ανθούσα παραγωγή, ραγδαία άνοδος των επενδύσεων, νέες θέσεις εργασίας, πιο αποτελεσματική και παραγωγική αξιοποίηση όλων των πόρων της. Συμβαίνει κάτι τέτοιο με την ελληνική οικονομία; Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει.

Το 2011 η ύφεση αποδείχθηκε βαθύτερη από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί για μια ακόμη φορά. Η μέση ετήσια μείωση του ΑΕΠ έφθασε το 6,9%. Η σωρευτική μείωση του ετήσιου ΑΕΠ την τετραετία 2008-2011 έφθασε το 13,2%, ενώ η μείωση μεταξύ του δ’ τριμήνου του 2007 και του δ’ τριμήνου του 2011 έφθασε το 17,2%.! Εκεί που πριν ένα δίμηνο εκτιμούσαν ότι η ύφεση για το 2012 θα περιοριστεί στο 2,5%, τώρα εκτιμούν ότι θα φτάσει στο 4,5% και εμφανίζονται ευχαριστημένοι. Θυμηθείτε ότι και το 2011 εκτιμούσαν την ύφεση ότι στο τέλος του έτους θα ήταν στο 5,5% και τελικά στο Δ΄ τρίμηνο έτρεχε με ρυθμό 7,5%. Φέτος οι περισσότεροι αναλυτές μιλάνε για ύφεση επιπέδου 8% για την ελληνική οικονομία που θα εκτοξεύσει την επίσημη ανεργία πάνω από το 25%.

Και παρόλα αυτά θα έχουμε τον Παπαδήμο να μας λέει ότι η ελληνική οικονομία έχει κερδίσει έδαφος με όρους ανταγωνιστικότητας. Αν δεν επρόκειτο για την τραγωδία μιας ολόκληρης χώρας, θα αρκούσε να γελάμε με αυτόν τον «αστοιχείωτο» που μας φόρτωσαν για πρωθυπουργό. Προς το παρών γελάνε μαζί μας αυτοί που μας τον φόρτωσαν, όπως ακριβώς έκαναν και οι ηγεμόνες του μεσαίωνα όταν διόριζαν τους γελωτοποιούς τους ως άρχοντες των υπεξουσίων που ήθελαν να γελοιοποιήσουν και να εξευτελίσουν. Για τέτοιους θα μας έχουν στην Ουάσινγκτον, τις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο μέχρι ότου τους δείξουμε τι μπορούμε να κάνουμε με τους παλιάτσους που μας φορτώνουν ως κυβερνήτες.

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 25/3/2012