Τρίτη 14 Απριλίου 2015

Το μέσο εισόδημα στην Ελλάδα έχει καταρρεύσει στο επίπεδο της δεκαετίας του '80.

Τα τελευταία επτά χρόνια, η οικονομική κατάρρευση στην Ελλάδα έχει εξαλέιψει όλη την πρόοδο ειδικά για τους φτωχούς των προηγούμενων 28 χρόνων, σημειώνει η Washington Post στις 10 Απριλίου.

Η ελληνική οικονομία έχει συρρικνωθεί όσο περίπου των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης στο μεσοπόλεμο. Ποτέ ξανά στην ιστορία της δεν υπέστη τέτοια συρρίκνωση σε συνθήκες ειρήνης. Και συνεχίζει να συρρικνώνεται σε τρέχουσες τιμές. Η ανεργία υπερβαίνει το 27% επίσημα, η μερική απασχόληση το 10%, ενώ η απόσυρση από την αγορά εργασίας υπολογίζεται σ' ένα επίσης 10% της απασχόλησης. Με άλλα λόγια, σχεδόν 1 στους 2 Έλληνες από τον οικονομικά προς εργασία πληθυσμό είτε είναι άνεργος, είτε άεργος, είτε με μεροκάματα στη χάξη και τη φέξη.


Τι είναι όμως εκείνο που λειτούργησε καταλυτικά στην κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και εγγυάται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ούτε καν ανάκαμψη; Η συντριβή των εισοδημάτων. Στο διάγραμμα που δημοσιεύει η Washington Post, που αφορά στην πορεία των εισοδημάτων από το 1974 έως το 2012 ανά 10% του πληθυσμού, φαίνεται καθαρά αυτή η κατάρρευση στα χρόνια των μνημονίων.

Το μέσο εισόδημα το 2012 αισίως βρέθηκε στο επίπεδο του 1985, ενώ το εισόδημα του πιο φτωχού 10% είχε πιάσει σχεδόν το επίπεδο του 1974. Κι όλα αυτά σε ονομαστικές τιμές. Τα επόμενα δυο χρόνια η πτώση συνεχίστηκε οδηγώντας πλέον το μέσο εισόδημα σχεδόν στα επίπεδα του 1974. Κι όλα αυτά χωρίς να υπολογίζεται η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση.

Το αποτέλεσμα είναι ευκόλως εννοούμενο. Το επίπεδο επενδύσεων στην ελληνική οικονομία από το 23% του ΑΕΠ το 2008, κατέληξε πέρυσι λίγο πάνω από το 10%. Το τέταρτο μικρότερο επίπεδο στην παγκόσμια οικονομία. Και η πτώση θα συνεχιστεί φέτος καθότι η πτώση του εισοδήματος συνεχίζεται ακάθεκτη. Με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Το θεμελιώδες πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν είναι το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού, αλλά το τρομακτικό έλλειμμα εισοδήματος και αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού. Κι επομένως η πρώτη προτεραιότητα δεν είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά η πραγματική άνοδος του εισοδήματος του πληθυσμού. Πρωτίστως των πιο φτωχών στρωμάτων.

Αν δεν υπάρξει πραγματική άνοδος των εισοδημάτων ώστε να αρχίσει να κλείνει δραστικά το επιδεινούμενο έλλειμμα της μέσης αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού, τότε ξεχάστε τα όλα. Ούτε καν ανάκαμψη δεν μπορεί να γνωρίσει η ελληνική οικονομία.

Η νέα κυβέρνηση ακολουθεί την πεπατημένη. Αντί να δώσει πραγματικό εισόδημα στον πληθυσμό, του αφαιρεί περισσότερο με τις δόσεις για την εφορία και τα άλλα δημοσιονομικά μέτρα που διαπραγματεύεται με τους δανειστές. Το γεγονός αυτό εγγυάται την επιδείνωση της συνολικής κατάστασης.

Τι θα έπρεπε να κάνει μια αληθινά δημοκρατική και πατριωτική κυβέρνηση; Το αυτονόητο. Να ξεκινήσει με την πραγματική αύξηση του εισοδήματος της πλειοψηφίας του πληθυσμού. Ξεκινώντας από τα πιο φτωχά στρώματα.

Από την πρώτη κιόλας ημέρα θα έπρεπε να παγώσει όλες τις οφειλές προς εφορία, τράπεζες και ασφαλιστικά μέχρις ότου ξεκαθαρίσει την πραγματική κατάσταση μέσα από εκκαθάριση ενεργητικών και δικαστική έρευνα. Ταυτόχρονα θα έπρεπε να θεσμοθετήσει το δικαίωμα του Βασικού Εισοδήματος για όλα τα νοικοκυριά. Αυτό θα σήμαινε ότι όλα τα 1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά που βρίσκονται κάτω από το κατώφλι φτώχειας, θα ανυψώνονταν πάνω απ' αυτό.

Το Βασικό Εισόδημα θα το έδινε το κράτος με σκοπό να αντιμετωπιστεί άμεσα ο κίνδυνος της εξαθλίωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού. Όχι  όμως ως ελεημοσύνη, αλλά ως δικαίωμα προς όλους. Το εισόδημα αυτό, όπως έχει αποδείξει η οικονομική επιστήμη από την εποχή του Άλφρεντ Μάρσαλ έως και σήμερα, διοχετεύεται ως αγοραστική δύναμη στην αγορά βασικών ειδών κατανάλωσης, τα οποία μπορούν να καλυφθούν από την εγχώρια παραγωγή.

Ταυτόχρονα με το Βασικό Εισόδημα θα έπρεπε να θεσπιστεί η ενίσχυση της οικογένειας με ανήλικα τέκνα με επιπλέον 300 ευρώ από το πρώτο παιδί, για κάθε παιδί. Το μέτρο αυτό θα ανέκοπτε την δημογραφική κατάρρευση της χώρας και θα προσέθετε αγοραστική δύναμη στην οικονομία.

Όλα αυτά θα κόστιζαν στο κράτος περί τα 6-7 δις ευρώ ετήσια. Που θα εύρισκε τα χρήματα; Εκεί που τα βρίσκει κι ο Ντράγκι για να δανείσει τις τράπεζες. Θα δημιουργήσει ηλεκτρονικό χρήμα και θα το διοχετεύσει διαμέσου τραπεζικών λογαριασμών ταμιευτηρίου στους δικαιούχους. Ακόμη κι αν δημιουργούσε κρατικό έλλειμμα, αυτό θα αναπληρωνόταν στο επόμενο οικονομικό έτος από τα πρόσθετα κρατικά έσοδα που θα έφερνε η άνοδος της οικονομίας.

Το κράτος, όπως και ο Ντράγκι, μπορεί να εκδόσει όσο χρήμα έχει ανάγκη, χωρίς αντίκρυσμα σε χρυσό, ή σε άλλες σταθερές αξίες. Η διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι ο Ντράγκι το δημιουργεί από το τίποτα κι ύστερα το δανείζει. Ενώ το κράτος μπορεί επίσης να το δημιουργήσει από το τίποτα κι ύστερα να το διαθέσει ως εισόδημα στα πιο φτωχά κι αδύναμα στρώματα ώστε να πυροδοτήσει την άνοδο της οικονομίας. Όσο το χρήμα γίνεται εισόδημα από εργασία, τροφοδοτεί δουλειές και σταθερή απασχόληση, τότε ούτε πληθωριστικό είναι, ούτε πλασματικό.


Φυσικά, τα μέτρα αυτά δεν είναι αρκετά για την παραγωγική ανάπτυξη της χώρας προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας, αλλά χωρίς αυτά από τα πρώτα κιόλας εικοσιτετράωρα δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ούτε καν μυρωδιά ανάκαμψης. Όσο δεν ανδεικνύουμε πολιτικές δυνάμεις ικανές και αποφασισμένες να ενισχύσουν το λαϊκό εισόδημα από την πρώτη κιόλας ημέρα, απλά θα έχουμε κυβερνήσεις που θα μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες για να μας πάνε στα χειρότερα.

6 σχόλια:

  1. "Τι είναι όμως εκείνο που λειτούργησε καταλυτικά στην κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και εγγυάται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ούτε καν ανάκαμψη; Η συντριβή των εισοδημάτων." Εύστοχο ....

    Αν θέλουμε να το απλοποιήσουμε, μπορούμε να πούμε το εξής: Χωρίς εισόδημα τα λαϊκά στρώματα χάνουν την αγοραστική τους δύναμη, πάνω στην οποία βασίζονται τα έσοδα είτε μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είτε ακόμη και μεγάλων ελληνικών εταιρειών. Με απλά λόγια είναι μια ντόμινο/αλυσιδωτή αντίδραση όπου με το να χάνουν οι πρώτοι το εισόδημα τους, μετά το χάνουν οι δεύτεροι διότι κερδίζουν από το εισόδημα των πρώτων, εν συνεχεία οι τρίτοι χάνουν από το εισόδημα τους διότι το κέρδος τους εξαρτάται από το εισόδημα των δεύτερων, το οποίο χάθηκε και πάει με σειρά.

    Όμως γιατί δεν σταματά σε ένα συγκεκριμένο σημείο η συρρίκνωση; Επειδή όταν χάσουν οι πρώτες σειρές πολιτών τα εισοδήματα τους, την ίδια ώρα μειώνεται το ΑΕΠ της χώρας λόγω απλής αφαίρεσης χρήματος από την πραγματική οικονομία, το οποίο κυκλοφορούσε προηγουμένως στην χώρα. Αυτό με τη σειρά του προκαλεί μείωση στα έσοδα του κρατικού προυπολογισμού, ο οποίος πρέπει να πληρώνει ΔΝΤ, Τρόικες, Δανειστές και τρέχοντα έξοδα. Συνεπώς αυτό οδηγεί το κράτος στο να κάνει περικοπές που είναι οξυγόνο για την εσωτερική οικονομία (συντάξεις,μισθούς, επιδόματα κτλ). Αυτό πάει στο επόμενο στάδιο με την συρρίκνωση του ΑΕΠ, διότι όπως είπαμε και πριν όταν χάνεται λαϊκό εισόδημα, το οποίο για δεύτερους πολίτες είναι τζίρος/κέρδος/εισόδημα, έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν και οι δεύτεροι λόγω της έλλειψης αγοραστικής δύναμης των πρώτων που τους έγιναν οι περικοπές. Τότε ξανά συρρικνώνεται το ΑΕΠ, διότι το χρήμα εξατμίζεται από την χώρα, συνεπώς το κράτος κάνει ξανά περικοπές λαϊκού εισοδήματος, το οποίο ξανά μικραίνει τα έσοδα του κρατικού προυπολογισμού (που πρέπει να ξεπληρώσει το σύμπαν) διότι το χρήμα εξατμίζεται από την οικονομία. Είναι ένας κύκλος που περνά από τέσσερις κυρίως φάσεις. Κάθε φορά που κλείνει ένας Κύκλος, η φτώχεια αυξάνεται, το ΑΕΠ μικραίνει και το εξωτερικό χρέος της χώρας εκτινάσσεται στα ύψη. Το λαϊκό εισόδημα είναι το καύσιμο που κινεί τα μισά και βάλε, πιστόνια της μηχανής που λέγεται οικονομία.

    Δεν είναι όλες οι περικοπές το ίδιο. Παραδείγματος χάρης έχεις την Α και Β περικοπή στον κρατικό προυπολογισμό. Και οι δύο περικοπές είναι ίσες. A=B=500. Τα δύο κεφάλαια είναι ίσα μόνο ως προς την ποσότητα και όχι ως προς την δυναμική τους που μπορούν να έχουν στην ανάπτυξη της οικονομίας. Ας υποθέσουμε ότι η Α περικοπή είναι περικοπή από στρατιωτικά ελικόπτερα. Ας υποθέσουμε ότι το Β είναι περικοπή από συντάξεις. Η ίδια ποσότητα χρήματος. Με μία διαφορά. Εάν επιλέξεις να κάνεις την Α περικοπή τότε το μόνο αντίκτυπο που έχει στην δική σου οικονομία είναι ότι ο κρατικός προυπολογισμός έχει λιγότερα έξοδα. Εάν όμως επιλέξεις να κάνεις την Β περικοπή τότε ο κρατικός προυπολογισμός θα γλιτώσει έξοδα μόνο για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ο λόγος; Διότι η περικοπή Β είναι λαϊκό εισόδημα, το οποίο αποτελεί μέρος του ΑΕΠ. Η Α περικοπή δεν αφαιρεί χρήμα από το ΑΕΠ της χώρας, διότι πάει κατευθείαν έξω από την οικονομία. Το Β κεφάλαιο ως δαπάνη πάει στην καρδιά της οικονομίας. Όπόταν όταν το αφαιρέσεις αρχίζει ο Τετραφασικός Κύκλος.
    Φάση1: Φτώχεια/Ανεργία. Φάση2: Μείωση αγοραστικής δύναμης και δημιουργίας νέας φτώχειας και ανεργίας σε δεύτερα πρόσωπα (διότι το εισόδημα το δεύτερων εξαρτώταν από το εισόδημα που κόπηκε από τους πρώτους). Φάση3: Συρρίκνωση ΑΕΠ της χώρας και μείωση εσόδων του κρατικού προυπολογισμού (διότι χάνει έσοδα από την αγοραστική δύναμη των λαϊκών στρωμάτων τα οποία του αφαιρέθηκε στην φάση2 το εισόδημα) που πρέπει να πληρώνει τα μαλλιοκέφαλα του. Φάση4: Το κράτος ξανακάνει περικοπές από το λαϊκό εισόδημα με αποτέλεσμα σε μικρό χρονικό διάστημα να προκαλεί την έναρξη τς φάσης1 όπου με αυτό τον τρόπο επανεκκινεί τον Τετραφασικό Κύκλο.

    Όσο περισσότερο επαναλαμβάνεται αυτός ο κύκλος, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ύφεση της οικονομίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ σωστή η ανάλυση και του κ. Καζάκη και η δική σου φίλε Κοσμά. Όμως ,από τη θεωρία στην πράξη ή καλύτερα στην υλοποίηση , χρειάζεται άμεση, και όχι σταδιακή μείωση της ανεργίας . Με μείωση του ωραρίου εργασίας , ώστε να διπλασιαστούν οι θέσεις εργασίας άμεσα. Βέβαια αυτό είναι δύσκολο, χωρίς εθνικό νόμισμα. Πρώτα θα εφαρμοστεί στον δημόσιο τομέα όπου το κράτος είναι εργοδότης και στη συνέχεια στον ιδιωτικό τομέα. Οι απολύσεις στο δημόσιο και οι πρόωρες -σχεδόν εκβιαστικά - συνταξιοδοτήσεις μαζί με την αύξηση του ωραρίου( π.χ στην εκπαίδευση) δημιούργησαν ασφυξία κυριολεκτικά.
    Όταν αποχώρησα, πριν ένα χρόνο, είχαμε σχολικές τάξεις τριάντα μαθητών. Σχολείο πρωινό παρκιγκ και το απόγευμα τρέξιμο οι μαθητές στα φροντιστήρια και οι εκπαιδευτικοί στους δρόμους. Το εβδομαδιαίο ωράριο είχε αυξηθεί κατά δύο ώρες. Επιπλέον , ακόμα και στα μεγάλα σχολεία καταργήθηκαν από χρόνια οι θέσεις γραμματέων και η δουλειά αυτή επιβάρυνε το ωράριο των εκπαιδευτικών. Ελλείψει γραμματέως, συχνά διακόπταμε το μάθημά μας , για να εξυπηρετήσουμε κάποιον γονέα , που ερχόταν για δικαιολόγηση απουσιών. Μπάχαλο δηλαδή. Υποδομές υπάρχουν και για μείωση των μαθητών ανά τάξη και για λειτουργία σε δυο κύκλους (πρωι κα απόγευμα όπως παλιά)τουλάχιστον για τη μέση εκπαίδευση . Και δε λέω να μειωθεί το ωράριο του εκπαιδευτικού και να πηγαίνει στο σπιτάκι του. Εννοώ τις διδακτικές ώρες. Υπάρχουν κι άλλα χρήσιμα και απαραίτητα που στερείται το σχολείο. Πολιτισμός – αθλητισμός – εκμάθηση γλωσσών – ψυχαγωγία – ενημερωτικά σεμινάρια - ενισχυτική διδασκαλία κλπ . Ξέρετε πόσοι νέοι εκπαιδευτικοί λιμοκτονούν υποαπασχολούμενοι στη μαύρη εργασία; Αν το δημόσιο σχολείο γινόταν ολοήμερο, παραπαιδεία δεν θα υπήρχε.
    Η πρόσθετη αγοραστική δύναμη στο δημόσιο τομέα θα δημιουργήσει και στον ιδιωτικό τομέα διεύρυνση. Η αύξηση της ζήτησης προιόντων θα οδηγήσει στην ανάγκη αύξησης της παραγωγής και αυτό μεταφράζεται σε θέσεις εργασίας. Πολλοί άνεργοι νέοι σήμερα είναι αναγκασμένοι να ζούν με τους γονείς τους στην ίδια στέγη και δε μπορούν να φτιάξουν τη δική τους οικογένεια . Αν αύριο τους δοθεί αξιοπρεπώς αμειβόμενη εργασία , από τον άλλο μήνα θα ψάχνουν για σπίτι . Πόσες επιπλέον φορολογητέες μονάδες θα δημιουργηθούν; Θα φορολογηθούν για το εισόδημά τους κι όχι για το πολυφορολογημένο χαρτζιλίκι τους . Έστι δημιουργείται η ρευστότητα και η κίνηση του χρήματος. Παρατήρησα ότι το κλείσιμο δημόσιων υπηρεσιών σε κάποιες περιοχές πλήττει την αγορά και οδηγεί σε λουκέτο τα γύρω μαγαζιά. (Μανάβικα -αρτοποιεία -φαρμακεία- ζαχαροπλαστεία- καθαριστήρια - περίπτερα κλείνουν ). Η ανεργία έκλεισε τους ανθρώπους μέσα στα σπίτια. Πως θα κινηθεί το χρήμα ; Είναι τόσο δύσκολο να το κατανοήσουν οι αρμοδιότεροι από εμάς; Αυτό το ευρώ που για κάποιους έγινε ταμπού είναι το εμπόδιο, γιατί δημιουργεί δεσμεύσεις, που αν τηρηθούν επιτείνουν την καταστροφή. Δεν το καταλαβαίνουν ;
    Άκουσα ότι στη Μεγάλη Βρετανία μειώθηκε το ωράριο εργασίας. Είναι αλήθεια; Γνωρίζει κάποιος περισσότερα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έτσι είναι, αυτά πρέπει να τα ακούν μερικοί οικονομολόγοι που νομίζουν ότι όλα στην οικονομική επιστήμη είναι μαθηματικές φόρμουλες και νούμερα. Π.χ η ζήτηση και προσφορά σε τελική ανάλυση δεν έχει να κάνει μόνο με μαθηματικά, αλλά και με άλλους παράγοντες. Όπως το αν υπάρχει ανταγνωνισμός που θα αποτρέπει πληθωρισμό και αρκετός φυσικός πλούτος που θα επιτρέπει την αύξηση της προσφοράς.

      Διαγραφή
  3. Η ΕΛΣΤΑΤ, αν δεν κάνω λάθος, ορίζει το όριο φτώχειας στα 5.700 € ανά άτομο ή στα 12.000 € για τετραμελή οικογένεια με δύο ανήλικα παιδιά. Αυτό είναι το ποσό που πρέπει να δοθεί σαν Βασικό Εισόδημα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Φυσικά και κατέρρευσε και έτσι έπρεπε να γίνει αφού αυτές είναι οι παραγωγικές δυνατότητες της χώρας. Τα παραπανίσια ήτανε δανεικά απ έξω που μοίρασε ο Παπαντρέας στην κουτσή Μαριώ του Δημοσίου να αγοράσει δύο αυτοκίνητα και σπιταρώνα. Η σημερινή κατάσταση είναι η φυσιολογική, η προηγούμενη της δανεικής ευμάρειας ήταν η αρρωστημένη, η Ελλάς ως φτωχή χώρα είναι ανώμαλο να έχει πλούσιους πολίτες. Δεν είναι στραβός ο γυαλός, εμείς στραβά αρμενίζαμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολλά. εἶναι. Ἄντε καὶ σὲ ἐπίπεδο τοῦ 1950. Γιὰ τὰ ἐγχώρια καρτέλ. τὰ ὁποῖα πουλοῦν ἀκόμη σὲ τιμὲς Νορβηγίας, τί λέτε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή