Το πρόβλημα δεν είναι οι δόσεις, αλλά ο δημευτικός χαρακτήρας των φόρων

Χθες κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο με τις δόσεις για τις οφειλές στην εφορία και άλλα μέτρα. Στην ουσία πρόκειται για ένα νομοσχέδιο με λογική ταυτόσημη με τα προηγουμένα, που κυρίως είναι ο Ν. 4305/2014, επί συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ,  ο Ν. 3888/2010 και ο ακόμη παλιότερος Ν. 3259/2004. Η φιλοσοφία είναι η ίδια. Πώς θα εισπράξει η κυβέρνηση αδιαφορώντας για την φοροδοτική ικανότητα του έλληνα πολίτη, αλλά και πώς θα βρει την ευκαιρία να του δημεύσει την περιουσία στην περίπτωση που αδυνατεί να ανταποκριθεί στις προβλεπόμενες ρυθμίσεις.

Γιατί να πληρώσουμε χαράτσια;

Κουβέντα για τον δημευτικό χαρακτήρα των φόρων. Κουβέντα για την δυσβάσταχτη φορολογία των νοικοκυριών, που εκ των πραγμάτων κάνει αδύνατη την πληρωμή των φόρων. Η κυβέρνηση Τσίπρα επιλέγει να ξεκινήσει με τη ίδια σημαία ευκαιρίας, όπως και οι προκάτοχοί της. Με τη σημαία της φοροδιαφυγής και με το μάτι καρφωμένο στα νοικοκυριά των εργαζομένων.

Το ερώτημα αν έχει να δώσει ο κόσμος για να μπει σε ρύθμιση, δεν απασχολεί καθόλου την κυβέρνηση. Υπολογίζεται ότι μόλις το 10% των υπόχρεων μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες ρυθμίσεις. Ούτε επίσης απασχολεί την κυβέρνηση το ακόμη πιο σοβαρό ερώτημα για τον χαρακτήρα της φορολογίας. Δηλαδή, από πού κι ως πού υποχρεούται ο έλληνας πολίτης να πληρώνει φόρους που δεν βασίζονται στην φοροδοτική του ικανότητα και θέτουν εκ των πραγμάτων θέμα επιβίωσης για την συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών. Γιατί να πληρώνει χαράτσια και δημευτικούς φόρους;

Να σημειώσουμε εδώ ότι το Δεκέμβριο του 2014 το σύνολο των οφειλών προς την εφορία ανήλθε στα 73,8 δις ευρώ. Σχεδόν σε 13,8 δις ευρώ ανήλθε το νέο χρέος προς την εφορία μέσα στο έτος. Έναντι 9,3 δις νέου χρέους το 2013. Η εκτίναξη της υπερχρέωσης το 2014 κατά 4,5 δις ευρώ, οφείλεται κατά κύριο λόγο στον ΕΝΦΙΑ.

Επίσης πρέπει να ξέρουμε ότι το σύνολο που κατόρθωσε να εισπράξει η προηγούμενη κατοχική συγκυβέρνηση ολόκληρο το 2014 ήταν μόλις 3,6 δις ευρώ από το σύνολο των οφειλών. Δηλαδή, λιγότερο από το 5% του συνόλου, ή περί τα 300 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο το μήνα.

Επομένως, τι προσδοκίες είσπραξης μπορεί να έχει η κυβέρνηση καταθέτοντας ένα τέτοιο νομοσχέδιο; Μηδαμινές. Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Συνεπώς, γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα ξεκίνησε με επιβολή ρυθμίσεων στις οφειλές, που έχουν σαν κύρια αιτία όχι τη φοροδιαφυγή, αλλά την αδυναμία φοροδοτικής ικανότητας; Γιατί δεν ξεκίνησε με τη ριζική αναμόρφωση του άδικου, αντικοινωνικού, αντιαναπτυξιακού και δημευτικού χαρακτήρα των φόρων;

Η μη πληρωμή ενός άδικου φόρου είναι πράξη αντίστασης.

Ας μην ξεχνάμε ότι εξαρχής η νούμερο ένα αιτία φοροδιαφυγής στα λαϊκά στρώματα είναι η επιβολή δυσβάσταχτης φορολογίας από ένα απόλυτα εχθρικό και καταπιεστικό κράτος. Όσο πιο δυσβάσταχτη γίνεται αυτή η φορολογία κι όσο πιο εμφανώς χρηματοδοτεί ένα κράτος όπου κυριαρχεί η ασυδοσία των ολίγων, της ολιγαρχίας, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται σε θεμελιώδεις κοινωνικές ανάγκες και αντίστοιχες δημόσιες παροχές, τόσο περισσότερο θα δυναμώνει η τάση της φοροδιαφυγής στα λαικά στρώματα. Και δικαίως.

Κι αυτή η φοροδιαφυγή δεν μπορεί με κανένα τρόπο να αντιμετωπιστεί με αστυνομικά μέτρα και καταστολή. Άλλωστε σ' όλους εκείνους που θεωρούσαν ότι το κλειδί είναι ο εισπρακτικός μηχανισμός για την αναζωογόνηση των δημοσιονομικών του κράτους, από την εποχή του κιόλας ο μαρκήσιος Μιραμπό απαντούσε ως εξής: "Η μόνη αναζωογόνηση που φέρνουν στην επικράτεια [οι μηχανισμοί είσπραξης των άδικων φόρων] μοιάζει μ' αυτήν που προκαλεί η θέα σαρκοβόρου πτηνού στο μαντρί: τα πάντα ταράζονται, απομακρύνονται, κρύβονται, φεύγουν."[1]

Μάλιστα όσο περισσότερο απειλούνται τα λαικά στρώματα από τέτοιους φόρους και μέτρα είσπραξης, τόσο αυξάνει - και δικαίως - η τάση προς φοροδιαφυγή. Κι αυτή δεν είναι πράξη φοροκλοπής, αλλά πράξη αντίστασης εναντίον ενός τρισάθλιου και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος που χρησιμοποεί το κράτος και μάλιστα ξεδιάντροπα τις περισσότερες φορές, για προσωπικό πλουτισμό, ή ως κομματικό φέουδο.

Κι έτσι καταλήξαμε μια από τα ίδια. Η κυβέρνηση και οι δανειστές θέλουν να μας απασχολεί μόνο το πώς θα πληρώσουμε κι όχι τι μας βάζουν να πληρώσουμε. Έτσι αναβιώνει η παλιά αρχή της απολυταρχίας που έβλεπε στους φόρους ένα θαυμάσιο μέσο καταστολής και υποτέλειας των λαϊκών στρωμάτων.  "Πρέπει να φορτώσουμε τον ημίονο για να τον εμποδίσουμε να λακτίζει," έλεγε ο Φίλιππος Β τον 16ο αιώνα. Ενώ ένας από τους πιο γνωστούς αυλικούς της εποχής ο κ. Μπαρανκέ, έλεγε ότι οι φόροι είναι για να κρατούν το λαό εξαθλιωμένο ώστε να μην μπορεί να ανησυχεί και να στασιάζει.[2]

Έχει αναβιώσει η λογική της απολυταρχίας

Τότε είχαμε βασιλιάδες, αυτοκράτορες και αυλικούς. Σήμερα έχουμε την απολυταρχία των βαρώνων του χρήματος, τον ολοκληρωτισμό των χρηματαγορών και των σύγχρονων αυλικών τους, που μας παπαγαλίζουν τα ίδια. Είναι "πατριωτικό καθήκον" να πληρώνουμε φόρους που επιβλήθηκαν για να εξαθλιώσουν την μεγάλη πλειοψηφία και για να της δημεύσουν τα περιουσιακά στοιχεία.

Έτσι μας λένε. Όχι μόνο η κυβερνώσα αριστερά, αλλά όλοι οι σύγχρονοι προτεστάντες θεολόγοι του φιλελευθερισμού, δεξιοί και αριστεροί, οι οποίοι διατυμπανίζουν τα ίδια με τους παλιούς καλβινιστές ιεραποστόλους της απολυταρχικής εξουσίας: "Πρέπει να δείξουμε την υπακοή μας τόσο με την υποταγή μας στους νόμους τους, όσο και με την πληρωμή των φόρων που μας επιβάλλουν."[3]

Κι έτσι κανείς τους δεν ασχολείται με το σύστημα φορολογικής επιβάρυνσης ενός απόλυτα εχθρικού κράτους προς τον έλληνα πολίτη. Ο χαρακτήρας των φόρων παραπέμπεται στις καλένδες. Πρώτα πρέπει να πληρώσουμε, να δηλώσουμε δηλαδή φόρου υποτελείς στην απάνθρωπη εξουσία που μας έχει επιβληθεί από μια απόλυτα διεφθαρμένη ιθύνουσα τάξη προς το συμφέρον της απολυταρχίας τραπεζιτών, δανειστών, κερδοσκόπων και ύστερα - όπως μας υπόσχονται - κάποτε στο μέλλον θα μας κάνουν τη χάρη να ασχοληθούν και με τον χαρακτήρα των φόρων.

Έως τότε απλά οφείλουμε να ματώνουμε. Οφείλουμε να θέσουμε εν αμφιβόλω την ίδια την επιβίωση της οικογένειάς μας, προκειμένου να κάνουμε το "πατριωτικό μας καθήκον" όπως το όριζαν από παλιά οι υποτακτικοί της εκάστοτε απολυταρχίας.

Ας δούμε τι πληρώνουν οι Έλληνες σε φόρους

Πίνακας Α: Μέση φορολογική επιβάρυνση το 2013

1. Νοικοκυριό με ένα άτομο χωρίς παιδιά, που εισπράτει το 67% του μέσου εισοδήματος.

·         Ελλάδα: 36,9%,

·         ΟΟΣΑ: 32,2%.

2. Νοικοκυριό με ένα άτομο χωρίς παιδιά, που εισπράτει το 100% του μέσου εισοδήματος.

·         Ελλάδα: 41,6%

·         ΟΟΣΑ:  35,9%.

3. Νοικοκυριό με ένα άτομο και χωρίς παιδιά, που εισπράτει το 167% του μέσου εισοδήματος.

·         Ελλάδα: 49,2%,

·         ΟΟΣΑ: 40,3%.

4. Νοικοκυριό μονογονεϊκής οικογένειας με 2 παιδιά και 67% του μέσου εισοδήματος.

·         Ελλάδα: 38,6%,

·         ΟΟΣΑ: 17,2%.

5. Νοικοκυριό με ένα ζευγάρι και 2 παιδιά όπου ένας εργάζεται και έχει εισόδημα ίσο με το 100% του μέσου εισοδήματος.

·         Ελλάδα: 44,5% ,

·         ΟΟΣΑ: 26,35%.

6. Νοικοκυριό με ένα ζευγάρι και 2 παιδιά όπου δύο εργάζονται και εισπράτουν ο ένας το 100% του μέσου εισοδήματος και ο άλλος το 33%.

·         Ελλάδα: 42,0%,

·         ΟΟΣΑ: 28,3%.

7. Νοικοκυριό με ένα ζευγάρι και 2 παιδιά όπου δύο εργάζονται και εισπράτουν ο ένας το 100% του μέσου εισοδήματος και ο άλλος το 67%.

·         Ελλάδα: 42,5%,

·         ΟΟΣΑ: 31,2%.

8. Νοικοκυριό με ένα ζευγάρι και χωρίς παιδιά όπου δύο εργάζονται και εισπράτουν ο ένας το 100% του μέσου εισοδήματος και ο άλλος το 33%.

·         Ελλάδα: 40,6%,

·         ΟΟΣΑ: 32,9%

Πηγή: ΟΟΣΑ.

Τα στοιχεία αυτά μας δείχνουν ότι τα νοικοκυριά των εργαζομένων επιβαρύνονται δυσανάλογα στην Ελλάδα. Κατά πολύ πάνω από τον μέσο όρο όλων των χωρών του ΟΟΣΑ. Κι όχι μόνο αυτό. Η κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς.

Όποιος κάνει την κουτουράδα και διαθέτει οικογένεια με παιδιά, τότε τιμωρείται άγρια από την φορολογική πολιτική του κράτους. Ιδίως όταν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια. Η μητρότητα και το παιδί - που κατά τ' άλλα προστατεύεται από το Σύνταγμα - είναι στο στόχαστρο της φορολογικής πολιτικής του κράτους. Μια από τις αιτίες της βαθιάς δημογραφικής κρίσης που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, και η οποία τα τελευταία χρόνια των μνημονίων έχει μετεξελιχθεί σε μαζική εξόντωση.

Πίνακας Β: Μέση φορολογική επιβάρυνση στο διαθέσιμο εισόδημα ανά νοικοκυριό

Ετος	Χωρίς ανείσπρακτους φόρους	Με ανείσπρακτους φόρους
2013	44,51%	49,5%
2012	43,74%	47,7%
2011	40,98%	43,9%
2010	40,04%	43,3%
2009	38,18%	40,8%
2008	38,21%	39,9%
Πηγή Οικογενειακοί Προϋπολογισμοί και Δημοσιονομικά ΕΛΣΤΑΤ

Έχουμε φτάσει στο σημείο το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα να καλείται να πληρώσει σχεδόν το 50% του διαθέσιμου εισοδήματός του σε φόρους προκειμένου να μην χρωστά στην εφορία. Κι αυτό πριν φορτωθεί με πρόσθετους φόρους το 2014. Αν επίσης σκεφτούμε ότι οι ανελαστικές δαπάνες του μέσου νοικοκυριού για διατροφή, στέγαση, μεταφορές και υγεία αισίως ξεπέρασαν το 53% των συνολικών δαπανών του, τότε καταλαβαίνει ακόμη κι ο πιο αδαής ότι είναι αδύνατον να επιβιώσει η μέση οικογένεια στην Ελλάδα. Κι επομένως είναι αδύνατο να μην εκτοξεύονται τα χρέη προς την εφορία.

Από πού μπορεί να αντλήσει χρήμα η κυβέρνηση;

Αν η κυβέρνηση χρειαζόταν άμεσα μετρητό για τον κρατικό κορβανά, θα μπορούσε να αρχίσει με την κατάργηση όλων των παράκτιων εταιρειών (offshore) που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Απλά να απαγορεύσει να ανοίγουν βιβλία και να προχωρούν σε πράξεις εντός της επικράτειας. 

Ταυτόχρονα θα μπορούσε να επιβάλλει μια έκτακτη εισφορά επί του κεφαλαίου (capital levy) σε όλες τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις και πληρωμές, ειδικά σε offshore χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς ολόκληρου του περασμένου έτους. Αυτή η έκτακτη εισφορά θα μπορούσε να καταβληθεί εντός διμήνου με ευθύνη των τραπεζών. 

Κάτι ανάλογο έκανε ο δεξιότατος πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Όρμπαν όταν εκλέχθηκε το 2011, για να μην αναγκαστατεί να βάλει χέρι σε ασφαλιστικούς φορείς και κοινωνικές δαπάνες. Όπως του υποδείκνυε το ΔΝΤ και η ΕΕ. Εδώ όμως η κυβερνώσα αριστερά, ούτε που το σκέφτεται. Έχει ήδη βάλει χέρι στους ασφαλιστικούς φορείς και τα ΝΠΔΔ και ετοιμάζεται για νέα φοροεπιδρομή εναντίον όσων δεν έχουν να πληρώσουν.

Με τον τρόπο αυτό μαζί με τον έλεγχο όλων των μεγάλων και πολύ μεγάλων εταιρειών, ιδίως των πολυεθνικών αλυσίδων της λιανικής, είναι σίγουρο ότι θα εξασφάλιζε και με το παραπάνω την άμεση ταμειακή ρευστότητα του δημοσίου. Τουλάχιστον μέχρις ότου διορθωθεί εκ βάθρων το φορολογικό σύστημα, αποκατασταθούν οι κατάφωρες αδικίες, απαλλαγούν τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίοι από τα καταχρηστικά φορολογικά χρέη και αρχίζει να αποδίδει χωρίς να συσσωρεύει νέα χρέη στα νοικοκυριά, χωρίς να λειτουργεί ως φόρος υποτέλειας στην εξουσία.

---

[1] Mirabeau, Theorie de l' impot, 1760, σ. 132.

[2] N. Froumenteau, Le secret des finances de France de convert et departi en trois liures, 1581, σ. 415.

[3] J. W. Allen, A History of Political Thought in the Sixteenth Century, London: Methuen, 1957, σ. 54.