Η εκτίναξη του δημόσιου χρέους μετά το PSI

Φαντάζομαι ότι θα έχετε ακούσει για την περίφημη απομείωση χρέους της τάξης των 106 δις ευρώ, λόγω του πιο πετυχημένου PSI όλων των εποχών. Έτσι πανηγυρίζουν οι φυσικοί αυτουργοί της πιο μεγάλης απάτης που έχει διεξαχθεί εναντίον ενός ολόκληρου λαού με βιτρίνα την αναδιάρθρωση χρέους. Φυσικά, τίποτε το πετυχημένο δεν υπάρχει στο περίφημο PSI. Καταρχάς για να ήταν πετυχημένο, έστω και με τα κριτήρια των αγορών, θα έπρεπε να συντρέχουν τρεις παράμετροι: 

(α) Να υποδεχόταν η αγορά και μάλιστα η δευτερογενής τα νέα ομόλογα που εκδόθηκαν στη θέση των παλιών με νορμάλ επιτόκια. Συνέβη κάτι τέτοιο; Όχι. Μειώθηκαν μεν τα επιτόκια στην δευτερογενή, αλλά παραμένουν σε ύψη ρεκόρ πάνω από 20%. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά αντιμετωπίζει και τις νέες εκδόσεις ομολόγων σε κατάσταση χρεοκοπίας.

(β) Να επέτρεπε στην χώρα την ταχεία έξοδο στις αγορές κεφαλαίου, όπως π.χ. έγινε στην περίπτωση της Ουρουγουάης το 2004 που μέσα σε δυο-τρεις μήνες η χώρα ξαναβγήκε στις αγορές και γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε πετυχημένη η αναδιάρθρωση. Η Ελλάδα προβλέπεται επίσημα να βγει στις αγορές μετά το 2020. Αν και πολλοί αναλυτές θεωρούν πιο σώφρονα την εκτίμηση που θέλει την Ελλάδα να επιχειρεί να βγει στις αγορές μετά το 2040. Σκέψου, δηλαδή, να μην ήταν πετυχημένο το PSI τι θα γινόταν. 

(γ) Να απέφερε ουσιαστική απομείωση χρέους στην Ελλάδα. Αυτό όχι μόνο δεν έγινε από την ίδια την λειτουργία του PSI, αλλά και μόνο το γεγονός ότι η χώρα χρειάστηκε να καταφύγει σε νέο δάνειο σημαντικό μεγαλύτερο από την εικαζόμενη ονομαστική απομείωση του χρέους, τότε κανείς δεν μπορεί να μιλά στα σοβαρά για πετυχημένο PSI.

Το εκνευριστικό στην όλη υπόθεση είναι ότι καμιά πολιτική δύναμη δεν αμφισβητεί το παραμύθι του PSI και των 106 δις ευρώ δήθεν απομείωση του χρέους. Όλοι το έχουν χάψει και το παπαγαλίζουν λες και είναι δεδομένο. Μέχρι σήμερα όλοι τους είχαν μια δικαιολογία: δεν γνώριζαν τα ακριβή στοιχεία, οπότε έμεναν σ’ αυτό που τους λέει ο κ. Βενιζέλος. Αν και αυτή η δικαιολογία είναι μάλλον αστεία όταν γνωρίζεις ότι το κράτος αναγκάστηκε να δανειστεί εκ νέου 137 δις ευρώ από Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και ΔΝΤ για να πληρώσει ένα PSI που ονομαστικά απομείωσε το χρέος κατά 106 δις ευρώ, για χάριν της συζήτησης θα την δεχτούμε. Κι αυτό γιατί καμιά κυβέρνηση δεν τόλμησε προεκλογικά να εμφανίσει επίσημα στοιχεία απολογισμού του PSI. Θα μου πείτε, τα ζήτησε κανείς; Μπορεί να μην τα ζήτησε κανείς από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά η κυβέρνηση όφειλε να εκδώσει αναλυτικό απολογισμό πριν οδηγηθεί η χώρα στις εκλογές της 6^ης Μαίου και της 17^ης Ιουνίου. Ο λόγος απλός. Όχι μόνο για να αποτιμηθεί με ακρίβεια το αληθινό κόστος και το όφελος του PSI, αλλά για να κρίνει κανείς και την χρησιμότητα του νέου δανείου και της νέας δανειακής σύμβασης. Ο επίσημος απολογισμός του PSI θα άνοιγε εκ των πραγμάτων το θέμα της νέας δανειακής σύμβασης και του νέου δανείου, το οποίο στο σύνολό του πηγαίνει για να καλύψει τις «ουρές» της αναδιάρθρωσης. Κι αυτό κανείς από τους επίδοξους δελφίνους της εξουσίας δεν ήθελε να το ακουμπήσει. Τόσο οι δυνάμεις του μνημονίου, όσο και του αντιμνημονίου περιόρισαν την αντιπαράθεση στις πολιτικές του Μνημονίου αποκλειστικά. Δείτε άλλωστε με τι ευκολία η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ενώ απορρίπτει το Μνημόνιο, αποδέχεται έστω ως βάση συζήτησης την δανειακή σύμβαση και το νέο δάνειο.

Όμως, καθώς σιγά-σιγά σκάνε μύτη τα αληθινά στοιχεία του δημόσιου χρέους μετά το PSI, τόσο πιο ζοφερή και αδιέξοδη εμφανίζεται η εικόνα. Έτσι, σύμφωνα με το επίσημο Δελτίο Δημοσίου Χρέους του Μαρτίου 2012 (αριθμ. 65) που δόθηκε στην δημοσιότητα από το Υπουργείο Οικονομικών αυτή την εβδομάδα, έχουμε και λέμε:

• Στις 31 Μαρτίου του 2012 το δημόσιο χρέος της Κεντρικής Διοίκησης διαμορφώθηκε στα 280,29 δις ευρώ από 367,98 που ήταν 31/12/2011. Με άλλα λόγια αμέσως μετά την λήξη του PSI η ονομαστική αξία του δημόσιου χρέους εμφανίζεται μειωμένη κατά 87,69 δις ευρώ. Που είναι τα 106 δις ευρώ απομείωση χρέους που παπαγαλίζουν άπαντες με πρώτο τον κ. Βενιζέλο;
• Στο Δελτίο Δημοσίου Χρέους αναφέρεται: «Στο πλαίσιο της ανταλλαγής του ελληνικού χρέους κατά την α΄ φάση υλοποίησης του PSI, στις 12/03/2012, διαγράφηκε χρέος συνολικής ονομαστικής αξίας € 177,3 δισεκ. και εκδόθηκαν νέα ομόλογα διάρκειας 11 έως 30 ετών συνολικής ονομαστικής αξίας € 55,8 δισεκ..» Αυτό σημαίνει ότι από το σύνολο των 368 περίπου δις ευρώ του δημοσίου χρέους, αυτά που μπήκαν τελικά σε «κούρεμα» ήταν τα 177,3 δις ευρώ – δηλαδή το 48% του δημόσιου χρέους της χώρας – και όχι τα 200 δις ευρώ που μας έλεγαν αρχικά.
• Στους Πίνακες του Δελτίου αναφέρεται ότι δάνεια από τον Μηχανισμό Στήριξης αυξήθηκαν από 73,21 δις ευρώ στις 31/12/2011 σε 111,94 δις ευρώ στις 31/3/2012. Πρόκειται για έκτακτη χρηματοδότηση συνολικού ύψους 38,7 δις ευρώ που κάλυψαν τις τρέχουσες ανάγκες αναχρηματοδότησης  του δημόσιου χρέους έως και το PSI. Από αυτή την χρηματοδότηση τα 31,2 δις ευρώ ήταν ομόλογα από το ΕΤΧΣ για την υλοποίηση της α΄ φάσης του PSI, δηλαδή για την καταβολή των χρηματικών ανταλλαγμάτων που ζητούσαν οι τραπεζίτες του λόμπι Νταλάρα. Άλλα 5,9 δις εισπράχθηκαν από το ΕΤΧΣ προκειμένου να πληρωθούν οι δεδουλευμένοι τόκοι που αναγνωρίστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση στα ομόλογα για «κούρεμα» που κατείχαν οι τραπεζίτες, ντόπιοι και ξένοι. Ενώ 1,64 δόθηκε από το ΔΝΤ. Με άλλα λόγια από τα 109 δις ευρώ που προβλέπει η νέα δανειακή σύμβαση, η κυβέρνηση είχε εισπράξει ήδη έως 31/3/2012 το 35% του συνόλου.

Το πιο σημαντικό όμως του Δελτίου είναι ότι για πρώτη φορά δίνει μια εκτίμηση για το χρονοδιάγραμμα πληρωμής των χρεωλυσίων, δηλαδή των ληξιπρόθεσμων ομολόγων και βραχυπρόθεσμων τίτλων του δημόσιου χρέους της χώρας που είχαν εκδοθεί μέχρι 31/3/2012. Ας δούμε λοιπόν πώς διαμορφώνεται η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους μετά το PSI. Ο Πίνακας που παραθέτουμε είναι αποκαλυπτικός.

Εκτίμηση διαμόρφωσης του δημόσιου χρέους 2012-2016
	2012	2013	2014	2015	2016
Τόκοι	10,4	13,4	13,8	13,3	14,4
Χρεολυσία	8,6	12,9	25,4	16,9	13,4
Πρωτογενές αποτέλεσμα (ΔΝΤ)	-2,0	3,7	9,4	9,7	10,1
Βραχυπρόθεσμοι τίτλοι	14,9	15,6	14,8	14,5	15,6
Αναχρηματοδότηση τραπεζών	50,0	…	…	…	…
Δανειακές ανάγκες	85,9	38,2	29,5	35,0	33,3
Δημόσιο χρέος	357,6	382,9	387,0	406,0	425,9
Δημόσιο Χρέος (ΔΝΤ)	332,4	339,4	334,1	331,1	327,3
ΑΕΠ (ΔΝΤ)	203,7	202,9	207,9	216,3	225,2
% επί του ΑΕΠ (ΔΝΤ)	163,2	167,3	160,7	153,1	145,3
% επί του ΑΕΠ (εκτίμηση)	175,6	188,7	186,1	187,7	189,1
ΠΗΓΗ: Έκθεση ΔΝΤ, 16/3/2012, Δελτίο Δημόσιου Χρέους, Νο 65.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Πϊνακα το δημόσιο χρέος στο τέλος του 2012 θα διαμορφωθεί στα 357,6 δις ευρώ κατ’ ελάχιστο. Το Bloomberg (9/5) υπολόγιζε το δημόσιο χρέος της χώρας στα τέλη του 2012 σε 395 δις ευρώ συνυπολογίζοντας τα 35 δις ευρώ που καλείται να πληρώσει στην ΕΚΤ το ελληνικό κράτος για εγγυήσεις ρευστότητας προς τις τράπεζες, που αδυνατούν οι ίδιες να πληρώσουν. Για το λόγο αυτό προβλέπεται από την νέα δανειακή σύμβαση και αυτό το ποσό. Αν λοιπόν συνυπολογίσουμε στα 38 δις ευρώ που έχουν δοθεί ήδη στο ελληνικό κράτος και άλλα 50 δις ευρώ που θα εκταμιευθούν από το ΕΤΧΣ για την ανακεφαλαιοποίηση των εγχώριων τραπεζών, όπως και τα 35 δις ευρώ που θα πρέπει να καταβληθούν στην ΕΚΤ και το ελληνικό κράτος θα τα δανειστεί επίσης από το ΕΤΧΣ, τότε η συνολική δανειακή χρηματοδότηση θα φτάσει στα 123 δις ευρώ μέσα στο 2012. Μένει όμως μια τρύπα δανειακών αναγκών του ελληνικού κράτους αξίας τουλάχιστον 21 δις ευρώ. Το ποσό αυτό θα πρέπει να καλυφθεί αναγκαστικά με πρόσθετο δανεισμό. Η τρύπα αυτή θα πιέζει ιδιαίτερα την δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μέσα στο επόμενο εξάμηνο και καθώς θα μπαίνουμε στο φθινόπωρο. Θα μπορέσει η κυβέρνηση να την μεταφέρει στο 2013, ή θα χρειαστεί νέο μνημόνιο για νέα δανειακή χρηματοδότηση;

Όπως και να έχει, οι εκτιμήσεις για το δημόσιο χρέος του Πίνακα αποδεικνύουν ότι ακόμη κι αν πάρουμε στα σοβαρά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για πρωτογενές πλεόνασμα που εκτιμά ότι σταδιακά μέχρι το 2016 θα φτάσει τα 10 δις ευρώ – πράγμα πρωτοφανές για τα ελληνικά χρονικά, αλλά και για τα ευρωπαϊκά χρονικά – αλλά και για μια μαγική απογείωση του ΑΕΠ μετά το 2013, πάλι δεν βγάζει πουθενά. Είναι σίγουρο ότι η ύφεση και η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας θα επιδεινώσει πολύ περισσότερο το πρόβλημα του δημόσιου χρέους της χώρας, ακόμη και με τις εκτιμήσεις του Πίνακα. Η λύση δεν μπορεί να βρεθεί παρά μόνο με μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν το ελληνικό κράτος ακολουθήσει την διαδικασία που προβλέπει το διεθνές δίκαιο για την μη αναγνώριση του δημόσιου χρέους ώστε να το κηρύξει παράνομο. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Κάθε προσπάθεια να πληρωθεί αυτό το χρέος θα οδηγεί αναγκαστικά την χώρα και τον λαό της σε μια ολοκληρωτική καταστροφή χωρίς τέλος.

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 27/5/2012