Πιέσεις για ακόμη πιο φθηνό χρήμα κι αυξημένες κρατικές δαπάνες
«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις του προηγούμενου μήνα μπορεί να καθυστερήσουν την επανάληψη ραγδαίας ανόδου των οικονομιών μας. Αποφασιστικά μέτρα έχουν ήδη παρθεί για να υποστηρίξουν μια ρωμαλέα ανάκαμψη» – Ανακοινωθέν της συνάντησης των υπουργών εξωτερικών της Ομάδας των 7 βιομηχανικών κρατών (G7) στην Ουάσινγκτον, 7/10.
Το εντυπωσιακό στο ανακοινωθέν των υπουργών των G7 είναι η ομολογία της σαθρότητας των βάσεων πάνω στις οποίες στηρίζεται η «ραγδαία άνοδος» των οικονομιών των πιο ισχυρών χωρών της παγκόσμιας οικονομίας. Γιατί, τι άλλο είναι η αποδοχή ότι «τρομοκρατικές επιθέσεις», έστω και του μεγέθους αυτών της 11ης του Σεπτέμβρη, μπορούν να βλάψουν τις προοπτικές των ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη; Η αλήθεια είναι ότι αυτό που οι επίσημοι οικονομικοί αναλυτές των G7 χαρακτηρίζουν ως ύφεση, αποτελεί κάτι πολύ βαθύτερο και πολύ μονιμότερο, από μια απλή «διορθωτική συστολή» μιας διαρκώς διαστελλόμενης οικονομίας.
Επίκεντρο αυτής της κρίσης, που έχει ξεσπάσει πολύ πριν τις 11/9, είναι οι ΗΠΑ. Γι αυτό και η συνάντηση των υπουργών εξωτερικών των G7, έγινε πεδίο αφόρητων πιέσεων από μεριάς των αξιωματούχων του Λευκού Οίκου προς τους Ευρωπαίους «εταίρους» για την εφαρμογή συλλογικών «πακέτων οικονομικής ανάκαμψης». Οι υπεύθυνοι της οικονομικής πολιτικής στην Ουάσινγκτον διαισθάνονται ότι οι γνωστές περικοπές επιτοκίων, όσο κι αν είναι αναγκαίες για να κάνουν την πρόσβαση του μεγάλου κεφαλαίου σε χρήμα ακόμη πιο εύκολη και λιγότερο κοστοβόρα, δεν αρκούν. Ήδη τα επιτόκια στις ΗΠΑ, μετά και τις πρόσφατες μειώσεις, κινούνται ήδη στο 2,5%, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 χρόνων.
Επομένως χρειάζονται επειγόντως πρόσθετα μέτρα. Ο πρόεδρος Μπούς έχει ήδη εξαγγείλει ένα εξαιρετικά σημαντικό «πακέτο οικονομικής ανάκαμψης» ύψους 75 δις δολ., τουλάχιστον αρχικά. Κι αυτό ανεξάρτητα απ’ την δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για ραγδαία αύξηση των εξοπλισμών και των πολεμικών δαπανών. Το «πακέτο» αυτό περιλαμβάνει ένα μίγμα κρατικών δαπανών με στόχο αφενός την τεχνητή διεύρυνση της ζήτησης μέσω κρατικών προμηθειών κι αφετέρου την απευθείας χρηματοδοτική στήριξη «προβληματικών», αλλά κρίσιμων τομέων, κλάδων κι επιχειρήσεων. Η πολιτική αυτή αναγκαστικά θα μετατρέψει τον κρατικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ από πλεονασματικό, σε ελλειμματικό.
Παρόλα αυτά οι οικονομικοί εγκέφαλοι της Ουάσινγκτον αισθάνονται ότι ακόμη κι αυτή η επιστροφή στην κλασσική κεϋνσιανή πολιτική του ελλειμματικού προϋπολογισμού, ίσως δεν είναι αρκετή. «Είναι απαραίτητο να υπάρξει παγκόσμια ανάκαμψη. Η οικονομία των ΗΠΑ κρατά στους ώμους της τον περισσότερο απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, ειδικά τον τελευταίο χρόνο… είναι ανάγκη να σηκωθούμε όλοι μαζί», δήλωσε ο υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ, Πωλ Ο’Νήλ στις 4/9. Αν και ο υπουργός αρνήθηκε να πει τι ακριβώς περιμένει απ’ τις υπόλοιπες χώρες, οι ειδικοί αναλυτές του Λευκού Οίκου ήταν λιγότερο φειδωλοί: «Είμαι σίγουρος ότι ο πρόεδρος Μπούς κι οι υπόλοιποι Αμερικάνοι κατανοούν ότι οσοδήποτε μεγάλο κι αν ένα πακέτο ανάκαμψης είναι στις ΗΠΑ, θα είναι λιγότερο επιτυχές εάν οι Ευρωπαίοι δεν συμπορευτούν», σχολίαζε ο Κρίστιαν Βέλλερ του Economic Policy Institute.
Η ταμπακέρα της όλης υπόθεσης είναι απλή. Οι Αμερικανοί πιέζουν τους Ευρωπαίους ν’ ακολουθήσουν όχι μόνο στις περικοπές των επιτοκίων, πράγμα που έχει ήδη γίνει, αλλά και στην προώθηση ενός «κοινού πακέτου ανάκαμψης» του τύπου, που έχει ανακοινώσει ο Μπούς. Κι επειδή αυτό θα οδηγήσει με την σειρά τους τις οικονομίες της ΕΕ σε νέα κρατικά ελλείμματα, όλο και πληθαίνουν οι φωνές απ’ τις ΗΠΑ που καλούν τους «Ευρωπαίους εταίρους» να εγκαταλείψουν το λεγόμενο «σύμφωνο σταθερότητας», που προβλέπει εκτός των άλλων ισοσκελισμένους και πλεονασματικούς προϋπολογισμούς.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων πρόδιδαν μάλλον μεγάλη σύγχυση. Ο Χανς Αϊχελ, υπουργός οικονομικών της Γερμανίας, δήλωσε ότι «γενικά, τέτοια προγράμματα δεν αποφέρουν και πολλά». Ενώ δηλώσεις υποστήριξης του συμφώνου σταθερότητας έγιναν απ’ τον καγκελάριο Σρέντερ, αλλά κι απ’ τον υπουργό οικονομικών της Γαλλίας, Λωρέν Φαμπιούς. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται ότι ένα τέτοιο «κοινό πακέτο ανάκαμψης», μπορεί να ευνοήσει την οικονομία των ΗΠΑ, αλλά θα κλονίσει ακόμη περισσότερο τις δικές τους οικονομίες, που έτσι κι αλλιώς δεν έχουν και πολλά περιθώρια. Γι αυτό και αντιπρότειναν να επιμείνουν περισσότερο στις μειώσεις των επιτοκίων και την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Το δυστύχημα, όμως, γι αυτούς είναι ότι μάλλον η εποχή που η οικονομία του πολυεθνικού κεφαλαίου ρυθμιζόταν βασικά απ’ την νομισματική σφαίρα και μέσω κυρίως των επιτοκίων, έχει περάσει πλέον. Επομένως, οι πιέσεις των ΗΠΑ, τόσο για καιροσκοπικούς, όσο και για γενικότερους λόγους, όχι μόνο θα ενταθούν, αλλά και θ’ αποκτούν ερείσματα στην νοσηρή κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας. Κι απ’ ότι φαίνεται η επιμονή του Λευκού Οίκου για το «πάγωμα των πιστωτικών πόρων των τρομοκρατών» στα πλαίσια μιας παγκόσμιας εκστρατείας ενάντια στο «ξέπλυμα του χρήματος», ίσως τελικά ν’ αποτελεί ένα ακόμη χρήσιμο όπλο πίεσης στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με βασικό μοχλό τον έλεγχο πάνω στα άκρως διαβρωμένα πιστωτικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών.
Εμπρός, τχ. 0, 2001
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου